Hoàn toàn hợp lý khi lập luận, như FT đã làm, rằng cuộc tấn công thuế quan của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump sẽ thúc đẩy Việt Nam thực hiện những thay đổi chính sách nghiêm túc (“Tại sao Việt Nam nên cải tổ mô hình kinh tế của mình”, FT View, ngày 20 tháng 6). Tuy nhiên, sẽ cần nhiều sự điều chỉnh hơn những gì chính quyền nghĩ để làm như vậy.
Sự chuyển dịch của Việt Nam từ một cửa hàng xuất khẩu giá trị gia tăng thấp cho các nhà sản xuất Hàn Quốc và Trung Quốc đã phục vụ tốt cho đất nước này sang một nền kinh tế đa dạng hơn và ít phụ thuộc vào xuất khẩu hơn sẽ đòi hỏi chính phủ phải xem xét lại vai trò của các doanh nghiệp nhà nước. Lời kêu gọi của giới lãnh đạo về việc thành lập 20 nhà vô địch đẳng cấp thế giới sẽ không có tác dụng nếu các doanh nghiệp nhà nước tiếp tục thống trị nền kinh tế, và lời kêu gọi tăng gấp ba số lượng các công ty tư nhân đi ngược lại với cơ cấu công nghiệp hiện tại của các doanh nghiệp nước ngoài hoạt động trong các khu xuất khẩu được bảo hộ và các doanh nghiệp nhà nước điều hành các ngành công nghiệp và dịch vụ lớn.
Nhìn vào cách mà Singapore, và thậm chí cả Trung Quốc trong những giai đoạn trước, cho phép khu vực tư nhân mở rộng trong khi vẫn giữ được quyền kiểm soát chính trị chung có thể là bài học cho Việt Nam. Một lĩnh vực đáng quan tâm là điểm yếu trong hệ thống đại học của Việt Nam và những tác động đối với đổi mới công nghệ. Một lĩnh vực khác là sự thống trị của khu vực ngân hàng bởi các thực thể nhà nước, trong khi điều cần thiết là nhiều vốn đầu tư mạo hiểm tư nhân hơn.
“Chủ nghĩa kinh doanh” mà FT hoan nghênh và Ông Tô Lâm, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam, muốn thấy phát triển sẽ đòi hỏi một nỗ lực cải cách nghiêm túc hơn nhiều và tư nhân hóa một số con bò thiêng. Chính trị và nhân khẩu học sẽ là thách thức đối với chính quyền, và việc thực hiện Nghị quyết 68 một cách cụ thể — ghi nhận tầm quan trọng của khu vực tư nhân trong việc tạo ra tăng trưởng để đưa Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045 — sẽ đòi hỏi những cải cách sâu sắc hơn để mang lại cho nó cơ hội thành công.
Danny Leipziger
Giáo sư Kinh doanh Quốc tế, Đại học George Washington, Washington, Hoa Kỳ