Luật Hóa Nghị Quyết 42: Các ngân hàng có tỷ trọng cho vay bán lẻ cao như MBB, HDB, VPB hưởng lợi

Việc luật hóa Nghị quyết 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng (TCTD) dự kiến làm giảm nợ xấu trong hệ thống ngân hàng. Các ngân hàng có tỷ trọng cho vay bán lẻ cao như MBB, HDB, VPB dự kiến sẽ hưởng lợi

VDSC: Luật Hoá Nghị Quyết 42 trong bối cảnh nợ xấu ngân hàng có thể tiếp tục tăng trong quý 2.2025

Theo cập nhật của VDSC về chất lượng tài sản ngành ngân hàng trong Quý 1/2025, nợ xấu nội bảng đã quay đầu tăng mạnh sau một quý 4/2024 tích cực.

• Nợ xấu tăng mạnh: Tổng nợ xấu nội bảng từ các khoản cho vay khách hàng của 27 ngân hàng niêm yết tăng hơn 37 nghìn tỷ đồng trong Quý 1/2025, tương ứng mức tăng 16% so với quý trước. Quy mô nợ xấu nội bảng cuối Quý 1/2025 lên tới hơn 265 nghìn tỷ đồng, đưa tỷ lệ nợ xấu lên 2.16% (so với 1.92% cuối năm 2024).

• Nợ xấu hình thành ròng: Đạt 64,500 tỷ đồng trong Quý 1/2025, tăng mạnh so với gần 11 nghìn tỷ đồng quý trước. Nợ xấu hình thành ròng chủ yếu tập trung ở 4 ngân hàng lớn là BID, CTG, VPB, MBB, chiếm 69% tổng số.

• Áp lực dự phòng: Chi phí trích lập dự phòng rủi ro tín dụng cụ thể chỉ chiếm 45% nợ xấu hình thành ròng, khiến tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) của toàn ngành giảm xuống 92% từ mức 110% của quý trước. Trong đó, nhóm ngân hàng thương mại cổ phần (NHTMCP) tiếp tục bị bào mòn LLR xuống 56% (từ 62%), cho thấy áp lực trích lập dự phòng sẽ tăng trở lại.

• Triển vọng nợ xấu: VDSC nhận định nợ xấu nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng trong Quý 2/2025, đặc biệt từ các khoản nợ nhóm 2 và nợ xấu tiềm ẩn còn lớn. Tuy nhiên, quy mô tăng sẽ có sự phân hóa giữa nhóm ngân hàng quốc doanh và NHTMCP.

VNDirect: Tác Động Của Việc Luật Hóa Nghị Quyết 42 và Những Hạn Chế Còn Tồn Tại

Theo đánh giá của VNDirect, việc luật hóa Nghị quyết 42 là một bước tiến pháp lý quan trọng để khơi thông xử lý nợ xấu, dù vẫn còn những nội dung cần bổ sung.

• Ý nghĩa của Nghị quyết 42: Nghị quyết 42, có hiệu lực từ năm 2017 đến hết năm 2023, đã trao quyền cho TCTD thu giữ tài sản đảm bảo, đơn giản hóa thủ tục pháp lý và cho phép bán khoản nợ xấu theo giá thị trường, góp phần rút ngắn thời gian xử lý nợ xấu.
• Sự cần thiết của luật hóa: Sau khi Nghị quyết 42 hết hiệu lực từ 1/1/2024, việc xây dựng một khung pháp lý chính thức trở nên cấp thiết, đặc biệt trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao và tỷ lệ nợ xấu toàn ngành vẫn ở mức 4,3% (tháng 1/2025).
• Những điểm tích cực của dự thảo luật hóa:
  • Phạm vi áp dụng mở rộng: Áp dụng cho mọi khoản nợ xấu không giới hạn thời điểm phát sinh.
  • Tăng quyền cho TCTD: Bổ sung quy định về quyền thu giữ và nhận lại tài sản đảm bảo (TSĐB) trong vi phạm hành chính.
  • Ưu tiên áp dụng luật: Luật các TCTD (nếu được luật hóa đầy đủ) sẽ được ưu tiên áp dụng trong tranh chấp dân sự và hành chính.
• Những hạn chế còn tồn tại: VNDirect chỉ ra rằng Luật các TCTD (2024) vẫn chưa luật hóa ba nội dung quan trọng của Nghị quyết 42, bao gồm:
  • Quyền thu giữ TSĐB (ngoại trừ quy định chuyển tiếp).
  • Quy định về kê biên TSĐB của bên phải thi hành án.
  • Quy định về hoàn trả TSĐB là vật chứng trong vụ án hình sự. Việc thiếu vắng các quy định này đang gây ra những hạn chế trong công tác xử lý nợ xấu và TSĐB, có thể ảnh hưởng tiêu cực tới quá trình tái cơ cấu TCTD yếu kém và khả năng tiếp cận tín dụng của người dân, doanh nghiệp.
• Ảnh hưởng lên ngành ngân hàng: Nếu ba điều khoản quan trọng còn lại được luật hóa, VNDirect nhận định sẽ mang lại tác động tích cực đáng kể:
  • Giảm tỷ lệ nợ xấu: Dự kiến giúp giảm tỷ lệ nợ xấu toàn ngành xuống dưới 3%.
  • Hạ chi phí vốn vay: Rút ngắn thời gian thu hồi nợ, giảm chi phí xử lý nợ, chi phí trích lập dự phòng và rủi ro cho ngân hàng, từ đó tạo dư địa hạ lãi suất cho vay.
• Đối tượng hưởng lợi: Các TCTD tập trung cho vay bán lẻ, phải xử lý nhiều khoản nợ nhỏ, và/hoặc có chiến lược cho vay ô tô sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ quyền thu giữ TSĐB. Bên cạnh đó, luật hóa cũng sẽ hỗ trợ các TCTD nhận chuyển giao bắt buộc như MBB, HDB, VCB, VPB trong việc tái cấu trúc các ngân hàng yếu kém.

MBS: Các Ngân Hàng Hưởng Lợi Trực Tiếp Từ Quyền Thu Giữ TSĐB

MBS nhận định rằng việc luật hóa Nghị quyết 42, đặc biệt là dự thảo liên quan đến việc chủ động thu giữ tài sản đảm bảo (TSĐB), mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho các tổ chức tín dụng.

• Đối tượng hưởng lợi chính: MBS cho rằng những ngân hàng có quy mô nhỏ hoặc có tỷ lệ nợ xấu còn tương đối cao như MSB (cùng với OCB, VIB) và các ngân hàng lớn có chi phí trích lập lớn như CTG, VPB sẽ được hưởng lợi nhiều hơn từ việc dự thảo này được thông qua. Điều này là do khả năng thu giữ TSĐB sẽ giúp các ngân hàng này nhanh chóng xử lý các khoản nợ xấu và giảm áp lực dự phòng.

Luật Hoá Nghị Quyết 42 sẽ giúp giảm tỷ lệ nợ xấu toàn ngành ngân hàng xuống dưới 3%