Ngành Điện Việt Nam: Tham Vọng Lớn và Cơ hội từ Điện Gió

Ngành điện Việt Nam đang đứng trước giai đoạn tăng trưởng và chuyển đổi mạnh mẽ, với mục tiêu nâng cao công suất, đa dạng hóa nguồn phát và mở rộng lưới truyền tải. Theo đánh giá của Mirae Asset (MAS), Việt Nam hiện đang dẫn đầu khu vực ASEAN về công suất nguồn điện và đứng thứ 22 trên thế giới, cho thấy tầm vóc và vai trò quan trọng của ngành này trong nền kinh tế.

• Ngành điện Việt Nam đang tăng tốc đầu tư mạnh mẽ với tổng vốn dự kiến hơn 136 tỷ USD giai đoạn 2026–2030, nhằm mở rộng công suất nguồn phát và lưới truyền tải, trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ điện tăng nhanh hơn nguồn cung.
• Năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời, được thúc đẩy mạnh nhờ chính sách hỗ trợ mới (DPPA, khung giá điện gió/mặt trời), dù vẫn đối mặt với thách thức về chi phí đầu tư và tiến độ pháp lý.
• Doanh nghiệp nổi bật như REE, PC1, TV2, GEG. Elibook Lựa chọn mã REE

Tổng Quan Ngành Điện Việt Nam và Mục Tiêu Tăng Trưởng

• Quy mô và Tham vọng: EVN dự kiến tổng vốn đầu tư phát triển nguồn và lưới điện giai đoạn 2026 – 2030 đạt 136.3 tỷ USD.
• Huy động điện 4T2025: Lũy kế 4 tháng đầu năm 2025, hệ thống điện huy động 98.9 tỷ kWh (+2,8% YoY). Trong đó, nhiệt điện than chiếm tỷ trọng lớn nhất (57.2%) do ảnh hưởng của El Nino khiến thủy điện (18.7%) chủ động tích nước. Các nguồn khác bao gồm: tuabin khí (6.9%), năng lượng tái tạo (15.3% – điện mặt trời 9.3 tỷ kWh, điện gió 5.4 tỷ kWh), và điện nhập khẩu (1.7%).
• Thách thức cung – cầu: Bộ Công Thương đặt kịch bản cơ sở tăng trưởng tiêu thụ điện năm 2025 đạt 11-13% (cao hơn kịch bản cao trong QHĐ8 là 9.8%), trong khi nguồn cung điện dự báo chỉ tăng khoảng 7.8% so với năm 2024, tạo ra thách thức đáng kể về cân đối cung – cầu.
• Dự án bổ sung: Năm 2024, các dự án lớn như Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 (1,320 MW) và Thủy điện Laly mở rộng (360 MW) đã được đưa vào vận hành.

Cơ Cấu Nguồn và Tiêu Thụ Điện

• Cơ cấu nguồn phát 2024: Tổng công suất nguồn điện toàn hệ thống đạt 82,400 MW (+1,500 MW so với 2023). Năng lượng tái tạo chiếm 26% (21,447 MW), nhiệt điện than 32% (26,757 MW), thủy điện 29% (23,664 MW), nhiệt điện khí 10% (8,653 MW).
• Cơ cấu tiêu thụ: Công nghiệp – xây dựng chiếm 51% (+11% YoY), sinh hoạt tiêu dùng 35% (+11% YoY), thương mại – dịch vụ 5% (+13% YoY), nông nghiệp 4% (+12% YoY).

 Mở Rộng Lưới Truyền Tải Điện

• Quy mô lưới: Hệ thống truyền tải được mở rộng với hơn 10.000 km đường dây 500kV và 19.000 km đường dây 220kV, đặc biệt đường dây 500kV Bắc Nam là trục chính. Giai đoạn 2026-2030, tổng vốn đầu tư lưới truyền tải ước khoảng 18,1 tỷ USD.
• Hoạt động của EVN: Năm 2024, EVN khởi công 172 dự án lưới điện 110-500kV và đóng điện 216 dự án. Đáng chú ý là đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch – Phố Nối giúp tăng gấp đôi công suất truyền tải điện từ miền Trung ra miền Bắc (từ 2.500 MW lên 5.000 MW).
• Kế hoạch 2025: EVN dự kiến khởi công 208 và đóng điện 281 dự án lưới điện, với các dự án trọng điểm như đường dây 500kV Lào Cai – Vĩnh Yên, cấp điện Côn Đảo và 220kV đồng bộ Nhơn Trạch 3.
• Doanh nghiệp nổi bật: PC1, TV2 được MAS đánh giá là doanh nghiệp nổi bật trong mảng tư vấn, xây lắp mạng lưới truyền tải điện.

Triển Vọng Các Nguồn Điện Chính

Nhiệt điện Than: Nguồn cung lớn, giá thành phụ thuộc nhập khẩu

• Sản lượng: Sản lượng điện than tại Việt Nam tăng trưởng ổn định (CAGR 5,6%/năm 2020-2024), chiếm 49% tổng hệ thống. Đến năm 2030, tổng công suất nhiệt điện than dự kiến đạt 31.055 MW.
• Chi phí và phụ thuộc nhập khẩu: Chi phí nguyên vật liệu (than) chiếm 70-75% tổng chi phí sản xuất. Do nguồn cung than trong nước hạn chế, ngành điện phụ thuộc vào nhập khẩu.
• Dự báo giá than: Ngân hàng Thế giới dự báo giá than toàn cầu sẽ giảm 12% năm 2025 và 5% năm 2026, do tăng sản lượng khai thác và xu hướng dịch chuyển năng lượng tái tạo. Lũy kế 4 tháng 2025, lượng than nhập khẩu tăng 18% nhưng giá trị mua giảm 22% YoY.

Điện Khí (LNG): Tiềm năng mới, thách thức nguồn cung nội địa

• Mục tiêu QHĐ8: Tổng công suất điện sử dụng khí trong nước đạt 14,930 MW và khí LNG đạt 22,524 MW đến năm 2030. Bộ Công Thương đã điều chỉnh tăng khung giá phát điện 2025 cho nhà máy tua-bin khí (khí thiên nhiên +18.5%, LNG +28%) để thúc đẩy phát triển.
• Thực trạng: Tình trạng thiếu hụt nguồn cung khí do sản lượng suy giảm ở các mỏ chủ lực và giá khí nhập khẩu tăng cao đã khiến sản lượng điện khí năm 2024 giảm 17%.
• Dự án: Các dự án khí trong nước như Sư Tử Trắng, Nam Du – U Minh, Lô B, Cá Voi Xanh, Báo Vàng dự kiến khai thác sớm nhất từ 2026-2027.
• Hạ tầng LNG: 10 dự án kho cảng nhập khẩu LNG đang được đẩy mạnh, một số đã hoạt động như Thị Vải, Hải Linh, Cái Mép.
• Tiến độ dự án: Chỉ có 6 dự án (8.8GW) đang thi công, hầu hết gặp khó khăn trong đàm phán hợp đồng mua bán điện và thu xếp vốn. Đáng chú ý, POW đầu tư 2 nhà máy LNG Nhơn Trạch 3 và 4 sẽ đi vào hoạt động trong Quý 3/2025, giúp nâng công suất điện khí toàn ngành thêm 20%.

Thủy điện: Hưởng lợi từ cuối năm

• Dự báo thời tiết: NOAA dự báo tình trạng ENSO (El Nino-Dao động Nam) vẫn ở pha Trung lập, với xác suất cao xảy ra La Nina vào cuối năm 2025, tạo điều kiện thuận lợi cho nhóm thủy điện.
• Mục tiêu QHĐ8: Phát triển công suất thủy điện dự kiến đạt 33,294-34,667 MW, với 2,837 MW từ các dự án lớn mới và mở rộng, 4,462 MW từ thủy điện vừa và nhỏ.
• Doanh nghiệp nổi bật: REE, PC1, GEG đang sở hữu các dự án thủy điện nhỏ đang triển khai.

Năng lượng tái tạo: Thúc đẩy mạnh mẽ

• Chính sách: Nhiều văn bản/quyết định đã và đang được ban hành để thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, bao gồm cơ chế giá FIT (trước đây), cơ chế giá điện chuyển tiếp, Nghị định 57/2025/NĐ-CP (DPPA – cơ chế mua bán điện trực tiếp), và các khung giá phát điện mới cho điện mặt trời (Quyết định 988/QĐ-BCT) và điện gió (Quyết định 1508/QĐ-BCT).

Chiến lược năng lượng xanh ra sao sau Quy HOạch Điện VIII sửa đổi? Ai hưởng lợi nhất?

REE và Triển Vọng Năng Lượng Tái Tạo Sau Quyết Định Giá Trần Điện Gió Mới

Điện gió: Dư địa cao, thách thức lớn

• Tiềm năng: Đến năm 2030, tổng công suất điện gió trên bờ và gần bờ dự kiến đạt 26,066-38,029 MW; điện gió ngoài khơi đạt 6,000-17,032 MW.
• Thách thức: Chi phí đầu tư lớn (2.5 tỷ USD/1,000 MW) và thời gian thực hiện dài (6-8 năm). Hiện chưa có dự án điện gió ngoài khơi nào ở Việt Nam có báo cáo nghiên cứu khả thi hoàn chỉnh.
• Tăng trưởng sản lượng: Sản lượng điện huy động từ điện gió tăng trưởng nhanh (CAGR 88%/năm 2020-2024) nhờ chính sách hỗ trợ.
• REE tham gia: REE đã mua lại dự án điện gió Duyên Hải (48 MW) và dự kiến vận hành thương mại vào năm 2026.

Điện mặt trời: Tiếp tục mở rộng

• Tiềm năng lớn: Việt Nam có tiềm năng điện mặt trời 963,000 MW. Mục tiêu công suất đến năm 2030 là 20,591 MW.
• Ưu điểm: Hưởng lợi từ cơ chế DPPA, tốc độ triển khai nhanh (chỉ 3-6 tháng), giá pin giảm.
• Lưu trữ điện (BESS): Các dự án điện mặt trời lớn kết hợp lắp đặt pin lưu trữ (tối thiểu 10% công suất) sẽ được ưu đãi giá, giúp tích trữ điện dư thừa và giảm áp lực lưới điện. TV2 đang triển khai hệ thống BESS lớn nhất Việt Nam (750kW, 2,557kWh).

Doanh Nghiệp Nổi Bật:  REE Vững vàng trên kiềng ba chân

REE là doanh nghiệp đa ngành hàng đầu trong lĩnh vực cơ điện lạnh (M&E), năng lượng và hạ tầng.

• KQKD Quý 1/2025: Doanh thu thuần đạt 2,068 tỷ đồng (+12,6% YoY) và lãi ròng đạt 611 tỷ đồng (+27.2% YoY), nhờ biên lợi nhuận gộp cải thiện và tăng trưởng ở các mảng điện, nước, môi trường, bất động sản.
• Mở rộng năng lượng: REE tiếp tục mở rộng mảng năng lượng tái tạo với các dự án như Thủy điện Thác Bà 2 (vận hành cuối Q1/2025), Điện gió Duyên Hải (dự kiến phát điện 11/2025), Thủy điện Trà Khúc 2 (hoàn thành 2027).
• Mảng M&E và Thương mại: Vẫn là lĩnh vực cốt lõi với khối lượng công việc năm 2025 được đảm bảo nhờ Backlog lớn (5.556 tỷ đồng, bao gồm 2.534 tỷ từ dự án Sân bay Long Thành).
• Bất động sản: Kỳ vọng tích cực từ việc đẩy mạnh mở bán dự án The Light Square giai đoạn 1 năm 2025 (ước tính 798 tỷ đồng doanh thu) và tỷ lệ lấp đầy văn phòng cho thuê (ETown 6 dự kiến nâng tỷ lệ lấp đầy lên 75% năm 2025).
• Triển vọng 2025: MAS dự phóng doanh thu đạt 9,763 tỷ đồng (+16,4% YoY) và lãi ròng đạt 2,393 tỷ đồng (+20% YoY), với biên lợi nhuận gộp tăng.