Hiệu ứng Dunning-Kruger trong giao dịch: “kẻ ngu thường tỏ ra nguy hiểm, người thông minh thường tỏ ra khờ khạo”

“Hiệu ứng Dunning – Kruger là một sự lệch lạc nhận thức trong đó những người kỹ năng kém đưa ra những quyết định tồi và những kết luận sai lầm, nhưng việc thiếu năng lực lại ngăn cản nhận thức về chính những sai lầm đó.”

Đó là một dạng tâm lý tồn tại trong nhiều cá nhân, được các nhà khoa học gọi là hiệu ứng Dunning – Kruger. Đây là tên hai thầy trò giáo sư tâm lý học David Dunning và Justin Kruger, những người đã đưa ra báo cáo chính thức về hiệu ứng tâm lý này vào năm 1999.

Theo Dunning – Kruger thì nguyên nhân gây ra hiệu ứng tâm lý này là vì chúng ta thiếu kinh nghiệm và chưa từng trải qua những công việc đó để đánh giá, nên dẫn đến nhận định sai lầm. Ví dụ như việc lần đầu tiên bạn nấu một món ăn đơn giản, bạn nghĩ rằng điều đó không quá khó và mình có thể làm tốt và tốt hơn nhiều người khác.

Nhưng khi bắt tay vào làm thì kết quả thực sự tồi tệ, việc đánh giá sai năng lực của bản thân trong một công việc liên quan rất nhiều đến kinh nghiệm và sự từng trải trong các công việc đó. Cũng chính vì vậy mà những người nằm trong đối tượng này đa số là người trẻ tuổi.

Bên cạnh kinh nghiệm thì thiếu kiến thức cũng là nguyên nhân gây ra hiệu ứng Dunning – Kruger. Kiến thức hạn hẹp khiến cho khả năng nhận thức kém hơn, họ cho rằng mình biết một số kiến thức cơ bản là đã đủ để thành chuyên gia, mà không biết rằng còn có những kiến thức cao hơn nữa mà người khác đã biết.

Shakespeare đã từng nói rằng: “Kẻ ngu dốt nghĩ mình thông thái nhưng người thông thái biết mình ngu dốt”.

Trong giao dịch, những kẻ nghiệp dư mới bước chân vào thị trường, nhờ may mắn mà thắng được một trận lớn thường tỏ ra kiêu ngạo. Trong khi kinh nghiệm giao dịch còn ở mức thấp thì sự tự tin lại ở mức cao. Họ thường nghĩ tầm: ” I am the greatest trader alive”: Ta là nhà giao dịch vĩ đại đương đại.

Càng giao dịch, họ mới thấy rằng: “Hóa ra việc giao dịch khó hơn mình nghĩ- It’s lot  harder than i thought”

Khi tài khoản nát như tương họ thốt lên: “Không thể kiếm tiền từ giao dich chứng khoán“. Đây là lúc nhiều người từ bỏ nhất. Ai vượt qua được cơn bĩ cực này thì sẽ tiến hóa thành nhà giao dịch thành công.

Khi kinh nghiệm được mài giũa, tài khoản phục hồi, nhà giao dịch bắt đầu hiểu ra “con đường dẫn tới thành công- it’s starting to make sense”

Khi đã thành công, niềm tin trở lại. “Tôi nghĩ, tôi đã đạt được thành công, nhưng tôi sẽ không bao giờ chủ quan”.