Vì sao margin lên đỉnh cao kỷ lục mà thanh khoản thị trường chứng khoán vẫn hụt hơi?

Việc các công ty chứng khoán đẩy mạnh phát hành tăng vốn 12,400 tỷ trong quý 3, cùng với hoạt động bán ròng của khối ngoại, dòng tiền chuyển hướng sang kênh bất động sản khiến thanh khoản bình quân quý 3 giảm 23% so với quý trước xuống còn 18,700 tỷ đồng/phiên. Điều này trái ngược với việc dư nợ margin quý 3 lên đỉnh lịch sử 245,000 tỷ.

Thanh khoản bình quân quý 4 chỉ tầm 23,000 tỷ/phiên

Trong báo cáo ngành chứng khoán, HSC hạ giả định giá trị giao dịch bình quân ngày năm 2024 xuống 23 nghìn tỷ đồng (từ 26 nghìn tỷ đồng, do thanh khoản Q3/2024
thấp), tương đương thanh khoản Q4/2024 đạt 23 nghìn tỷ đồng, vẫn ở mức tốt.

Cho năm 2025 và 2026, HSC giảm lần lượt 9% và 10% giả định giá trị giao dịch bình quân ngày xuống lần lượt 29 nghìn tỷ đồng (tăng trưởng 27%) và 37 nghìn tỷ đồng (tăng trưởng 29%).

HSC chỉ ra 2 động lực giúp thanh khoản quý 4 cải thiện:

Động lực 1: Mặt bằng lãi suất thuận lợi trong dài hạn (thu hút dòng vốn trong nước)

Động lực 2: Kỳ vọng nâng hạng thị trường và quy định về giao dịch không yêu cầu ký quỹ (thu hút dòng vốn nước ngoài).

Tâm lý đầu tư cũng khởi sắc, trong đó đã có 330,000 nhà đầu tư mới đăng ký mở tài khoản trong tháng 7-8/2024, tương đương tăng 75% so với cùng kỳ, và tổng số lượng tài khoản giao dịch chứng khoán tính đến tháng 9/2024 cũng tăng 20% kể từ đầu năm.

Thanh khoản là thước đo quan trọng để cho thấy dòng tiền ủng hộ xu hướng tăng của TTCK.

Ông Lã Giang Trung, CEO Passion Investment từng nói trên chương trình Khớp Lệnh VTV vào ngày 27 tháng 9: “ Nếu thanh khoản này tăng lên mức khoảng 25,000 tỷ đồng bình quân, VN-Index có thể lên được 1,400 điểm.”

Dư nợ cho vay ký quỹ đạt mức kỷ lục mới, 245 nghìn tỷ đồng tính đến cuối Q3/2024.

Như vậy margin tăng 3% so với quý trước từ khoảng 238 nghìn tỷ đồng tại thời điểm cuối Q2/2024, và tăng 22% so với mức đỉnh 200 nghìn tỷ đồng trong Q1/2022.

HSC ước tính tỷ lệ dư nợ cho vay ký quỹ/vốn CSH giảm xuống 97% từ 100% trong Q2/2024, vẫn thấp hơn đáng kể so với mức 130% vào Q1/2022.

Sự cải thiện này là nhờ việc đẩy mạnh phát hành quyền chọn của các CTCK hàng đầu – SSI, VCI và VND – từ đó giúp nâng cao năng lực tài chính, cho phép tăng trưởng dư nợ cho vay ký quỹ bền vững đồng thời giảm thiểu rủi ro đòn bẩy.

Bị hoạt động phát hành chứng khoán sơ cấp rút tiền và cạnh tranh từ kênh đầu tư bất động sản

HSC chỉ ra ba lý do khiến thanh khoản thấp dù margin lên đỉnh lịch sử:

Thứ nhất, hoạt động trên thị trường sơ cấp: Một lượng vốn lớn đã chuyển sang giao dịch trên thị trường sơ cấp, cụ thể là các đợt tăng vốn của các CTCK. Giá trị quyền mua được các CTCK phát hành, ước tính đạt 12,400 tỷ đồng, đã hấp thụ một phần thanh khoản trên thị trường thứ cấp.

Thứ hai, lực bán ròng mạnh của khối ngoại: Sức mua của NĐT trong nước suy giảm sau khi hấp thụ lực bán ròng mạnh của khối ngoại. Khối ngoại bán ròng 33 nghìn tỷ đồng trong Q2/2024 và tiếp tục bán ròng thêm 12 nghìn tỷ đồng trong Q3/2024, từ đó làm tăng thêm sức ép lên thanh khoản.

Thứ ba, sự chuyển dịch sang BĐS: Một phần sức mua của NĐT trong nước đã chuyển hướng sang đầu tư BĐS, dẫn dắt bởi thị trường BĐS miền Bắc, với mức lợi nhuận cao trong năm 2024.

Liệu thị trường có gặp phải rủi ro margin?

Tỷ lệ Dư nợ cho vay/Vốn hóa thị trường cũng đang neo ở vùng đỉnh. Theo dữ liệu của HSC, tỷ lệ này đạt 4.5% vào cuối quý 3 (nguồn khác ghi 4.3%), giảm nhẹ so với con số kỷ lục quý 2 liền trước nhờ có sự cải thiện của vốn hóa. Dù vậy, con số này vẫn khá cao trong bối cảnh VN-Index loanh quanh dưới ngưỡng điểm cũ 1,300 sau nhiều nỗ lực vượt cản không thành.

Có thể thấy, thị trường chứng khoán Việt Nam đang phụ thuộc nhiều hơn vào việc sử dụng margin dù chỉ số chính còn cách xa đỉnh. Một thị trường chứng khoán ngày càng được chống đỡ bởi một lượng tiền vay ngày càng lớn thì sẽ tồn tại rủi ro giảm sâu mỗi khi gặp phải margin call.

Tuy nhiên, tỷ lệ số dư ký quỹ/vốn CSH vẫn thấp hơn so với mức đỉnh trong Q1/2022. Do đó, vẫn còn dòng tiền margin để nuôi tiếp chính nó giúp thị trường tiếp tục xu hướng tăng giá.

Hiện nay, nhiều công ty chứng khoán vẫn đang sôi nổi cuộc đua hạ lãi suất margin. Tại CTCK KBSV, từ đầu tháng 10, khách hàng mở mới sẽ được hưởng mức lãi suất margin chỉ 6.8%. Chi tiết liên hệ zalo 0977.697.420 của ELibook Team