Hoa Kỳ và Trung Quốc chuẩn bị cho chiến tranh thương mại khi Bắc Kinh áp dụng thuế quan trả đũa

Trung Quốc và Hoa Kỳ đang phải đối mặt với viễn cảnh về một cuộc chiến thương mại toàn diện mới khi mức thuế trả đũa của Trung Quốc đối với 14 tỷ đô la hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ có hiệu lực vào hôm qua.

Tuần trước, Tổng thống Donald Trump đã công bố mức thuế bổ sung 10% đối với hàng hóa Trung Quốc để buộc Bắc Kinh phải hành động nhiều hơn để giải quyết vấn đề xuất khẩu liên quan đến fentanyl sang Hoa Kỳ và Mexico, đồng thời đe dọa sẽ áp dụng nhiều biện pháp hơn nữa nếu Trung Quốc trả đũa.

Khi mức thuế của Hoa Kỳ có hiệu lực ba ngày sau đó, Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách tuyên bố sẽ áp dụng thêm mức thuế 10-15% đối với hàng xuất khẩu năng lượng và thiết bị nông nghiệp của Hoa Kỳ. Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nói với tờ Financial Times rằng, mức thuế này có hiệu lực vào lúc 12h01 sáng giờ Bắc Kinh hôm nay.

“Đây có thể chỉ là khởi đầu cho giai đoạn này của cuộc chiến thương mại”, Zhang Yanshen tại Trung tâm trao đổi kinh tế quốc tế Trung Quốc cho biết. “Điều này có thể trở thành một tình huống rất, rất tồi tệ.”

Một số nhà phân tích dự kiến ​​Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ đàm phán để ngăn chặn các cuộc xung đột thương mại lớn. Trump ban đầu cho biết ông mong đợi được nói chuyện với Chủ tịch Tập Cận Bình. Nhưng sau khi Trung Quốc trả đũa, ông cho biết ông “không vội” và mức thuế này chỉ là “đòn mở màn” với các biện pháp “rất đáng kể” sắp tới.

Khi được hỏi liệu nhóm của Trump có tiếp xúc với Trung Quốc như đã làm với Canada và Mexico, những quốc gia phải chịu thuế quan trước khi Trump gia hạn cho họ một tháng hay không, một quan chức Nhà Trắng cho biết Hoa Kỳ “liên tục liên lạc với các đối tác của chúng tôi, cả ở Bắc Kinh và tại Washington“.

Người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington cho biết “không có diễn biến mới nào” kể từ khi Trung Quốc công bố mức thuế trả đũa.

Các chuyên gia ở Bắc Kinh cho biết chiến thuật gây sốc của Trump nhằm buộc Tập phải nhanh chóng đạt được thỏa thuận có thể đã phản tác dụng. Ông chỉ đưa ra hai ngày giữa thời điểm công bố và thực hiện các khoản thuế. “Trung Quốc không muốn một thỏa thuận như vậy”, Ma Wei, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Hoa Kỳ CASS có liên kết với Trung Quốc, cho biết. “Bạn phải có các cuộc đàm phán bình đẳng và một thỏa thuận bình đẳng, chứ không phải là trước tiên bạn áp dụng mức thuế quan cao đối với tôi, rồi sau đó nói rằng chúng ta phải đạt được thỏa thuận.”

Ma cho biết chiến thuật của Hoa Kỳ có nét tương đồng với thành ngữ Trung Quốc “cheng xia zhi meng” — đối phó với kẻ thù trong tình thế bị ép buộc khi chúng đã ở ngay trước cổng thành.

Nhưng các nhà phân tích lưu ý rằng phạm vi trả đũa hạn chế của Trung Quốc – bao gồm các cuộc điều tra chống độc quyền đối với Google và Nvidia nhưng chỉ áp dụng cho một số loại hàng hóa hẹp hơn so với mức thuế của Hoa Kỳ – cho thấy vẫn có chỗ cho đàm phán.

Hôm thứ sáu, Trump cho biết ông sẽ công bố “thuế quan qua lại” đối với các quốc gia trong tuần tới nhưng không cung cấp thông tin về những quốc gia nào sẽ bị nhắm mục tiêu. Ngày hôm đó, Nhà Trắng tạm thời dừng các biện pháp nhằm đóng cửa miễn thuế đối với các lô hàng giá rẻ từ Trung Quốc, vốn mang lại lợi ích cho các công ty như Shein và Temu.

Hui Shan, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Goldman Sachs, ước tính rằng cứ mỗi 20% tăng thuế quan của Hoa Kỳ sẽ làm giảm 0.7 phần trăm tăng trưởng GDP của Trung Quốc. Bà cho biết Bắc Kinh có thể bù đắp một phần tổn thất này bằng cách phá giá tiền tệ, kích thích tiêu dùng và các biện pháp khác, nhưng có lẽ vẫn sẽ chịu thiệt hại khoảng 0.2 điểm phần trăm.

Nhưng John Gong, giáo sư tại Đại học Kinh doanh và Kinh tế Quốc tế, cho biết Trung Quốc đã chuẩn bị tốt hơn để chấp nhận thuế quan. Xuất khẩu sang Hoa Kỳ chiếm 15% thương mại vào năm ngoái. Ông cho biết: “Phần lớn số tiền này vẫn do người tiêu dùng Mỹ chi trả và rất nhiều công ty Trung Quốc đã chuyển một phần hoạt động của mình ra nước ngoài”.