BLOG CỦA ELI
Làm gì khi vị thế của bạn đột nhiên lỗ lớn? Cách phù thủy Bill Lipschutz biến khoản lỗ 90 triệu đôla xuống chỉ còn 18 triệu đôla
Trong cuốn sách New Market Wizards, phù thủy Marty Schwartz đã quan sát thấy rằng, nếu một giao dịch khiến bạn rất lo lắng nhưng không trở nên tồi tệ như mong đợi, đừng vội đóng vị thế đó. Lý do hợp lý là nếu không có những hành động nối đà theo hướng bất lợi cho vị thế của bạn, thì phải có một số lực rất mạnh mẽ trong yếu tố cơ bản ủng hộ hướng đi của vị thế ban đầu (bởi vì các lý do – về cơ bản hoặc kỹ thuật – cho nỗi sợ hãi của chính bạn có thể được lây nhiễm bởi nhiều người khác trong thị trường).
Một ví dụ điển hình của quy tắc này là Bill Lipschutz thừa nhận có một vị thế khiến ông thực sự sợ hãi. Trong trường hợp đó, ông bán khống một vị thế rất lớn tỷ giá USD/DEM trong bối cảnh đồng đô la tăng giá mạnh mẽ, và phải đợi đến khi thị trường Tokyo mở cửa mới tìm đủ thanh khoản để thoát khỏi vị thế đó. Tuy nhiên, khi thị trường Tokyo mở cửa, đồng đô la đã yếu đi, khiến ông dễ dàng thoát ra, và do đó ngụ ý rằng ông lẽ ra không nên đóng vị thế đó. Lipschutz, là một nhà giao dịch có kỹ năng cao, đã phản ứng chính xác và trì hoãn việc đóng vị thế, do đó đã thu hồi phần lớn khoản lỗ của mình.
Hãy xem đoạn đối thoại được trích dẫn trong sách
Ông có thể nghĩ đến bất kỳ giao dịch nào khác đặc biệt đáng nhớ không?
Tôi có thể kể cho ông nghe, điều chỉ xảy ra một lần duy nhất kể từ khi bắt đầu giao dịch, khiến tôi thực sự sợ hãi. Vào mùa thu năm 1988, chẳng có gì bất thường diễn ra trên thị trường ngoại hối cả. Đồng Mark Đức đang giao dịch trong một biên độ giá rất hẹp. Thường trong những giai đoạn biến động thấp như vậy, quy mô vị thế của chúng tôi có khuynh hướng lớn nhằm cố gắng nắm bắt những biến động giá nhỏ hơn, và nhỏ hơn, mà vẫn tạo được kết quả lợi nhuận lớn tương tự. Do đó, vị thế của chúng tôi vào thời điểm đó lớn hơn bình thường. Chúng tôi biết rằng Tổng Thống Nga- Gorbachev (Giốc Ba Chốp) sẽ có bài phát biểu tại Liên Hợp Quốc, nhưng chúng tôi hoàn toàn không biết ông ấy sẽ nói gì. Vào thời điểm đó, tôi đang bán khống khoảng 3 tỷ USD đối với đồng Mark Đức.
3 tỷ đôla! Đó có phải là vị thế lớn nhất mà ông từng giao dịch không?
Tôi đã từng thực hiện các quy mô vị thế lớn hơn, nhưng đó là một vị thế rất lớn. Thị trường đã giao dịch trong một biên độ giá hẹp từ 1%-2%, và tôi đã mong đợi giá cứ tiếp tục đi ngang như thế. Sau đó, Tổng Thống Gorbachev đã có một bài phát biểu về việc cắt giảm quân số, được thị trường hiểu là có nghĩa là Hoa Kỳ có thể cũng cam kết cắt giảm lực lượng vũ trang của mình – một động thái có lợi nhằm giảm thâm hụt ngân sách. Tất cả điều này được coi là rất tích cực cho đồng đô la. Đồng đô la bắt đầu tăng ở thị trường New York mà không có thanh khoản. Rất nhanh chóng, đồng đôla đã tăng 1% và tôi biết rằng, mình đang gặp rắc rối.
Một phần trăm của vị thế 3 tỷ đô la là 30 triệu đô la! Liệu khoản lỗ lớn này có xảy ra vào chiều hôm đó?
Nó diễn ra chỉ trong 8 phút. Tất cả những gì tôi muốn làm là mong chờ thị trường Tokyo mở cửa lúc 7 giờ tối để có đủ thanh khoản. Nếu bạn thực sự phải mua 3 tỷ đô la, bạn chỉ có thể làm điều đó ở thị trường Tokyo; bạn không thể làm điều đó trong phiên chợ chiều ở thị trường New York— thậm chí bạn còn không thể làm điều đó vào một ngày bình thường chứ đừng nói đến một ngày mà tin tức quan trọng được công bố. Chiến lược của tôi là cố gắng đè đồng đô la xuống ở thị trường New York. Thông thường, nếu bạn bán vài trăm triệu đô la vào buổi chiều trên thị trường New York, bạn có thể rút cạn thanh khoản của thị trường. Tôi đã bán 300 triệu đô la, và thị trường đã đi theo hướng đó.
Ngay cả những người ở phòng giao dịch của cũng không thực sự biết rõ quy mô vị thế mà chúng tôi đã thực hiện, ngoại trừ Robert, cánh tay phải của tôi. Tôi đã nhìn vào Robert và nói, “Điều đó không làm thị trường giảm xuống quá nhiều, phải không?” Anh ta nhăn mặt và lắc đầu từ từ bên này sang bên kia. Tôi nhận ra chúng tôi không thể đóng được vị thế này. Tôi đã thực sự sợ hãi. Tôi nhớ mình đã từng nghĩ rằng: Đây là viên đạn cuối cùng đã bắn vào sau đầu tôi.
Tom Strauss, chủ tịch công ty, ngồi cách tôi khoảng năm mét. (Gutfreund không đi làm vào ngày hôm đó.) Tôi đứng dậy và đi tới chỗ Strauss và nói, “Tommy, chúng ta có vấn đề.”
Ông ta nhìn tôi và bình tĩnh nói, “Chuyện gì vậy?”
Tôi trả lời, “tôi đang bán khống đồng đô la, và tôi đã đánh giá sai tính thanh khoản của mình trên thị trường. Tôi đã cố gắng ghìm thị trường xuống, nhưng nó không hiệu quả. Và thị trường không có đủ thanh khoản nhằm mua lại để đóng vị thế.”
Ông ta hỏi rất bình tĩnh, “Tình hình chúng ta ra sao?”
“Chúng ta đang lỗ đâu đó khoảng 70-90 triệu đôla.”
“Thế bây giờ chúng ta làm gì để xử lý vấn đề này?” ông ta hỏi. Tôi nhớ rất rõ mình đã bị ấn tượng bởi việc ông ta sử dụng từ “chúng ta”, chứ không phải “tôi”.
Tôi nói, “Nếu cố gắng mua lại để đóng vị thế, tôi có thể mua được một ít ở đây và một ít ở kia, nhưng nó sẽ không đáng là bao, và chúng ta sẽ chỉ khiến thị trường tăng giá chống lại chính chúng ta. Thị trường đầu tiên có đủ thanh khoản là Tokyo.”
“Kế hoạch là gì?” ông ta hỏi.
Tôi trả lời, “Khi thị trường Tokyo mở cửa, tôi phải xem nó đang được giao dịch ở mức giá nào. Mục đích của tôi lúc này là cố gắng mua để đóng một nửa vị thế bán khống, và tiếp tục từ đó.”
Anh ấy nói, “Chúng ta đã có một chuyến đi tuyệt vời. Hãy làm những gì cậu cần làm đi.”
Đó là toàn bộ cuộc trò chuyện. Nó đã kết thúc trong hai phút.
Khi thảo luận về câu chuyện này sau đó vài ngày, Robert nói, “Tôi chưa bao giờ thấy cậu như thế cả.” Tôi hỏi anh ấy có ý gì. Anh ấy trả lời, “Cậu ngây thơ như một tờ giấy trắng.” Tất nhiên, nhận thức của tôi về những gì đang xảy ra xung quanh vào thời điểm đó dường như bị méo mó, vì tôi quá tập trung vào vấn đề gặp phải. Sau đó tôi mới biết được rằng, trong suốt cả buổi chiều hôm ấy, hầu như tôi chẳng nói được lời nào, và Robert không cho phép ai đến gần tôi. Cho đến lúc này tôi mới rõ thực hư.
Tiếp tục cuộc trò chuyện của chúng tôi, Robert nói, “Tôi không biết anh đã đi đến chỗ Strauss như thế nào.”
“Sao thế? Nếu là cậu, cậu sẽ làm gì? Đó là điều duy nhất tôi có thể làm; tôi phải thông báo cho Strauss về những gì đang xảy ra.” Tôi hỏi.
Robert trả lời: “90 triệu đôla. Cậu đã làm lỗ 90 triệu đô la! Cậu có hiểu điều đó có nghĩa gì không?”
Tôi hỏi, “Thế nếu là cậu, cậu sẽ làm gì”
Anh ấy trả lời, “Tôi sẽ bỏ áo khoác và đi ra khỏi đây. Tôi sẽ nghĩ rằng với số lỗ đó, mọi thứ đã kết thúc, tôi bị sa thải.”
Bây giờ, tôi không biết liệu đó có phải là những gì anh ấy thực sự sẽ làm hay không, nhưng tôi không bao giờ nghĩ đến việc bỏ đi. Ý nghĩ mất việc không bao giờ xuất hiện trong đầu tôi. Đây là một công ty đã sinh ra và nuôi dưỡng tôi; điều đó là không thể tưởng tượng được. Điều đầu tiên tôi nghĩ đến rằng, vấn đề đang gặp phải là gì. Điều thứ hai tôi nghĩ đến là đảm bảo rằng ban quản lý biết về nó. Điều đó hoàn toàn nhất quán với phương pháp giải quyết vấn đề của công ty, như được thể hiện bởi phản ứng của Tom Strauss, sẽ không có bất kỳ tiêu cực nào trong cuộc trò chuyện của chúng tôi. Đó là một cuộc thảo luận có chừng mực, nhưng nếu có bất kỳ phân tích nào về các lỗi lầm, thì nó sẽ được thực hiện sau khi tình huống được giải quyết.
Thế cuối cùng mọi chuyện đã kết thúc như thế nào?
Đến khi thị trường Tokyo mở cửa, đồng đô la đang giảm, vì vậy tôi đã không thực hiện kế hoạch trước đó là đóng một nửa vị thế bán khống. Đồng đô la tiếp tục sụp đổ, và tôi đã đóng vị thế bán khống của mình ở thị trường Châu Âu. Tôi kết thúc với khoản lỗ 18 triệu đô la trong ngày, nhưng thời điểm đó có vẻ như là một chiến thắng lớn (ND: lỗ ít hơn so với dự tính ban đầu là 90 triệu đôla).
Hầu hết mọi người khi ở trong tình huống của ông sẽ rất vội vàng để cố thoát ra khỏi đó, và họ sẽ tìm cách đóng vị thế ngay khi thị trường Tokyo mở cửa. Rõ ràng, ông đã trì hoãn được phán đoán của mình về thị trường, và tránh bị cảm xúc lấn át.
Lý do tôi không thoát ra khi thị trường Tokyo mở cửa là vì đó là quyết định giao dịch sai lầm. Trên thực tế, tôi là một nhà giao dịch tốt hơn, lý trí hơn, khi gặp một vị thế xấu, hơn là khi ở trong vị thế tốt. (ND: tôi cho rằng, Bill có khả năng chấp nhận rủi ro nhiều hơn khi gặp phải tình cảnh khó khăn).
Ông học được những gì từ toàn bộ trải nghiệm này?
Chủ yếu tôi hiểu được rất nhiều về công ty và bản thân. Tôi rất trân trọng thái độ sẵn lòng chấp nhận rủi ro của Salomon để hiểu những gì xảy ra trên thị trường. Nếu bạn muốn chơi trò chơi này, đôi khi ai đó sẽ bị ám sát, đôi khi ai đó sẽ có bài phát biểu tại Liên Hợp Quốc và bạn sẽ ở phía sai (ND: lỗ) của giao dịch – đó là cách nó diễn ra. Các sự kiện ngoại sinh đơn giản là các sự kiện ngoại sinh. Họ thực sự hiểu điều đó.
Ông nói đã hiểu hơn về bản thân mình. Thế ông học được gì?
Đó là lần đầu tiên tôi nhận ra rằng, về mặt giao dịch, tôi thực sự rất khác với hầu hết mọi người xung quanh mình. Mặc dù tôi đã rất sợ hãi vào thời điểm đó, nhưng đó không phải là nỗi sợ mất việc hay lo lắng về những gì người khác sẽ nghĩ về tôi. Đó là nỗi sợ hãi mà tôi đã vượt qua ranh giới chấp nhận rủi ro quá xa – đến mức rủi ro không thể nào chấp nhận được. Không bao giờ có câu hỏi nào trong đầu tôi về những bước cần thực hiện hoặc tôi nên thực hiện như thế nào. Quá trình ra quyết định không phải là thứ gì đó mơ hồ hay mập mờ trong tầm nhìn của tôi. Nỗi sợ hãi của tôi liên quan đến việc phán đoán của tôi quá sai lầm – không phải về xu hướng thị trường (bạn có thể sai điều đó mọi lúc), mà là sai lầm nghiêm trọng trong việc đánh giá rủi ro thanh khoản. Tôi đã để bản thân rơi vào một tình huống mà tôi không có quyền kiểm soát. Điều đó chưa bao giờ xảy ra với tôi trước đây.