Trump áp thuế 100% khi Trung Quốc chặn xuất khẩu đất hiếm; S&P 500 giảm, cổ phiếu MP tăng vọt

Trump nhanh chóng thực hiện lời đe dọa tăng thuế “khổng lồ”

Tổng thống Donald Trump không mất nhiều thời gian để hiện thực hóa lời đe dọa “tăng thuế khổng lồ” mà ông đưa ra vào chiều thứ Sáu, nhằm phản ứng trước việc Bắc Kinh “giữ thế giới làm con tin” bằng thế độc quyền gần như tuyệt đối trong lĩnh vực vật liệu và nam châm đất hiếm. Vào cuối ngày, Trump tuyên bố rằng mức thuế 100% sẽ được áp thêm trên các mức thuế hiện hành. Ngay sau thông báo, chỉ số S&P 500 đảo chiều giảm mạnh và tiếp tục lao dốc trong phiên giao dịch ngoài giờ. Ngược lại, cổ phiếu các công ty đất hiếm như MP Materials (MP) và USA Rare Earth (USAR) tăng vọt.

Trump cũng ngừng xuất khẩu “phần mềm quan trọng”, có thể ám chỉ các phần mềm thiết kế chip tiên tiến được phát triển bởi Cadence Design Systems (CDNS) và Synopsys (SNPS). Trước đó vào mùa xuân năm nay, Trump đã chặn việc bán các phần mềm này, nhưng sau đó rút lại quyết định trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc nối lại đàm phán về xuất khẩu đất hiếm sang Hoa Kỳ.

Vào thứ Năm, Trung Quốc áp dụng lệnh cấm mặc định đối với việc xuất khẩu khoáng sản đất hiếm và các công nghệ liên quan cho ngành công nghiệp quốc phòng. Động thái này có thể là một nỗ lực nhằm tạo đòn bẩy trong các cuộc đàm phán Mỹ – Trung, trước khả năng diễn ra cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối tháng này. Tuy nhiên, vào thứ Sáu, Trump cho biết ông không mấy mặn mà với cuộc gặp này, nói rằng:

“Giờ đây dường như không còn lý do nào để thực hiện nó nữa.”

Trump Công Bố Áp Thêm Thuế Quan 100% Lên Trung Quốc, Kèm Theo Kiểm Soát Công Nghệ

Thỏa thuận “ngừng bắn” Mỹ – Trung đang gặp rủi ro

Trump nói rằng mối quan hệ Mỹ – Trung “đã rất tốt” trong vài tháng qua. Tuy nhiên, sự cải thiện này chỉ đến sau khi Trung Quốc đóng băng xuất khẩu đất hiếm, khiến phần lớn ngành sản xuất ô tô của Mỹ gần như tê liệt. Để khôi phục dòng chảy đất hiếm, Trump đã cắt giảm mức thuế đối ứng đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và dỡ bỏ một số hạn chế liên quan đến an ninh quốc gia đối với xuất khẩu công nghệ sang Trung Quốc.

Tuy nhiên, những động thái mới nhất của Bắc Kinh dường như cho thấy rằng sẽ không có một “thỏa thuận lớn” nào với Mỹ, trừ khi Trump chấp nhận đi xa hơn nữa – tức là gỡ bỏ các biện pháp hạn chế xuất khẩu chip tiên tiến và thiết bị sản xuất chip sang Trung Quốc được áp đặt từ thời chính quyền Biden.

Tổng thống Donald Trump khẳng định rằng ông có thể “đáp trả về mặt tài chính” trước động thái của Trung Quốc, thông qua các biện pháp thuế quan và các hành động đối phó khác.

Tuy nhiên, nhận định này có thể đánh giá thấp sức mạnh đòn bẩy của Trung Quốc trong lĩnh vực đất hiếm – yếu tố đã buộc Trump phải nhượng bộ vào mùa xuân năm nay.

Trung Quốc và “đòn bẩy” đất hiếm

Trung Quốc từ lâu gần như độc quyền trong lĩnh vực chế biến các loại đất hiếm nặng, là nguyên liệu đầu vào quan trọng cho những sản phẩm cuối như nam châm samarium–coban.

Những nam châm này có thể giữ được tính từ tính ở nhiệt độ cao đến mức làm tan chảy chì, và do đó rất cần thiết trong các thiết bị quân sự, bao gồm máy bay F-35 của Lockheed Martin (LMT) và tên lửa hành trình Tomahawk.

Vào thứ Năm, Bộ Thương mại Trung Quốc đã công bố bản cập nhật quy định xuất khẩu đất hiếm, được cho là một nỗ lực nhằm mở rộng hơn nữa việc bảo vệ lợi thế đất hiếm của nước này. Các quy định mới này mở rộng hạn chế xuất khẩu không chỉ đối với sản phẩm khai thác, mà còn đối với một số công nghệ hạ nguồn và thậm chí cả quyền sở hữu trí tuệ trong quy trình chế biến.

Theo CNBC, các đơn xin xuất khẩu đất hiếm phục vụ sản xuất chip bán dẫn tiên tiến sẽ được xem xét riêng từng trường hợp.

Thực tế đáng lo ngại là an ninh quốc gia của Mỹ đang phụ thuộc quá mức vào xuất khẩu khoáng sản từ Trung Quốc.
Bắc Kinh dường như đang tỏ thái độ cứng rắn, gửi thông điệp rằng “sự phụ thuộc này không thể tiếp tục”, nếu Mỹ vẫn tiếp tục ngăn Trung Quốc tiếp cận các chip và thiết bị sản xuất chip tiên tiến nhất.

Để thúc đẩy việc nối lại dòng chảy đất hiếm từ Trung Quốc, Trump đã đưa ra một số nhượng bộ, bao gồm:

• Rút lại lệnh cấm xuất khẩu phần mềm thiết kế chip,
• Gỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu chip H20 của Nvidia (NVDA),
• Và giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc.

Tuy nhiên, Bắc Kinh sau đó đã tỏ thái độ thờ ơ, từ chối sử dụng các chip của Nvidia vốn bị hạn chế về hiệu năng theo quy định của chính phủ Mỹ.

Chuỗi cung ứng đất hiếm ngoài Trung Quốc

Việc thay thế nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc là một dự án dài hạn, mặc dù MP Materials và USA Rare Earth đều liên kết chặt chẽ với các nỗ lực của chính phủ Mỹ nhằm xây dựng một chuỗi cung ứng đất hiếm độc lập với Trung Quốc, bao gồm cả mục đích sử dụng trong lĩnh vực quân sự.

Lầu Năm Góc, ngoài khoản đầu tư 400 triệu USD gần đây để nắm giữ 15% cổ phần trong MP Materials, còn cung cấp khoản vay 150 triệu USD để giúp công ty tách chiết các khoáng sản đất hiếm nặng tại khu khai thác Mountain Pass.

Vào ngày 29 tháng 9, USA Rare Earth thông báo thương vụ mua lại trị giá 227 triệu USD đối với Less Common Metals, một công ty có trụ sở tại Vương quốc Anh.
Trước thương vụ này, Less Common Metals đã nhận được khoản tài trợ từ Bộ Quốc phòng Mỹ để mở rộng sản xuất samarium tại Anh, nhằm phục vụ nhu cầu công nghiệp của Mỹ.

USA Rare Earth cũng sở hữu quyền khai thác một mỏ đất hiếm nặng tại Texas, nơi công ty đã chiết xuất được gali (gallium) và các tinh quặng đất hiếm nặng.

Gần đây, USA Rare Earth xác nhận đang thảo luận với Nhà Trắng về khả năng huy động nguồn tài chính mới.

Cổ phiếu MP Materials và USA Rare Earth tăng mạnh

Chỉ số S&P 500 giảm 2.7% vào thứ Sáu, mức giảm mạnh nhất kể từ ngày 10 tháng 4.

Trong khi đó, cổ phiếu MP Materials tăng 8.4%, còn USA Rare Earth tăng 5% trong phiên giao dịch chính, rồi tăng thêm 7.6% trong phiên giao dịch ngoài giờ.

Theo IBD, link gốc