TTCK Việt Nam
Việt Nam đối mặt với mối đe dọa thuế quan bất chấp thỏa thuận
Doanh nghiệp lo ngại điều khoản xuất khẩu có thể tăng gấp đôi phí đối với hàng hóa sử dụng linh kiện từ Trung Quốc.
Đối với Thành Công Garment, một nhà cung cấp của Việt Nam cho các công ty may mặc bao gồm Adidas, Calvin Klein và Columbia, một thỏa thuận thương mại nhằm tránh mức thuế quan tồi tệ nhất của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump lẽ ra phải là một sự giải tỏa to lớn.
Việt Nam là một trong hai quốc gia duy nhất mà Trump cho biết đã đạt được thỏa thuận với Hoa Kỳ trước hạn chót ngày 9 tháng 7 để tránh bị áp thuế đối ứng. Tuần này, nhiều nước láng giềng của Việt Nam đã nhận được thư từ Nhà Trắng, trong đó có những lời đe dọa sẽ áp thuế cao hơn, trong một số trường hợp.
Tuy nhiên, công ty vẫn còn băn khoăn về việc thiếu chi tiết trong thỏa thuận. Trump đã công bố mức thuế suất chung là 20%, giảm so với mức đe dọa ban đầu là 46%, nhưng cả Việt Nam và Hoa Kỳ đều chưa cung cấp thêm chi tiết hoặc công bố phiên bản cuối cùng của thỏa thuận thương mại.
Hà Nội cũng chưa xác nhận mức thuế quan mới, chỉ nói rằng hai bên đã đạt được “khung thỏa thuận thương mại có đi có lại công bằng và cân bằng“, làm gia tăng thêm sự bất ổn cho các công ty.
Phía Hoa Kỳ cũng đưa vào một điều khoản đe dọa áp thuế suất 40% đối với hàng hóa “trung chuyển” — hoặc chuyển hướng — qua Việt Nam, mặc dù điều khoản này không định nghĩa khái niệm trung chuyển. Tuy nhiên, điều khoản này đã làm dấy lên lo ngại trong các doanh nghiệp rằng họ sẽ bị phạt vì sử dụng nguyên liệu đầu vào từ Trung Quốc, vốn rất quan trọng đối với chuỗi cung ứng tại Việt Nam.
Ông Trần Như Tùng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tổng công ty May Thành Công, nhận định mức thuế suất cơ bản 20% không cao hơn nhiều so với mức thuế nhập khẩu 15-17% mà các nhà sản xuất may mặc Việt Nam hiện đang phải trả. Tuy nhiên, điều khoản chuyển tải có thể là một thách thức lớn.
“Đối với các sản phẩm có nguyên liệu từ Trung Quốc nhưng sản xuất tại Việt Nam, mức thuế xuất khẩu sang Mỹ là bao nhiêu? 20%, 30% hay 35%?”, ông Tùng nói. “Chúng ta cần phải chờ.”
Việt Nam, một trong những nhà cung cấp hàng may mặc, giày dép, đồ điện tử và các sản phẩm khác lớn nhất cho Hoa Kỳ, đã trở thành cường quốc sản xuất trong những năm gần đây, thu hút các công ty như Apple, Nike và Samsung khi các công ty vội vã chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc để tránh phản ứng dữ dội từ căng thẳng địa chính trị.
Nhiều công ty trong số đó đang háo hức tìm hiểu xem thỏa thuận thương mại mới sẽ hoạt động như thế nào — và liệu bằng cách hành động nhanh chóng, Việt Nam có đạt được các điều khoản có lợi hay tự hạn chế mình.
“Chúng ta có thể thở phào nhẹ nhõm vì ít nhất chúng ta đã biết câu trả lời cho Việt Nam… nhưng vẫn còn khá nhiều bất ổn trong thỏa thuận hiện tại”, Rich McClellan, nhà sáng lập RMAC Advisory, công ty có khách hàng bao gồm các công ty và chính phủ Việt Nam, cho biết. Ông nói thêm rằng điều khoản chuyển tải là “phần mơ hồ nhất và tiềm ẩn nhiều rủi ro nhất của thỏa thuận này”.
Việt Nam đang đứng trước nhiều nguy cơ. Là một trong những quốc gia phụ thuộc vào thương mại nhất thế giới, với tỷ lệ xuất khẩu trên GDP gần 90%, Việt Nam xuất khẩu một phần ba hàng hóa sang Hoa Kỳ, khiến mức thuế suất cao hơn trở thành một rủi ro đáng kể đối với tăng trưởng kinh tế. Thặng dư thương mại của Việt Nam với Hoa Kỳ đã tăng vọt trong những năm gần đây lên 123 tỷ đô la vào năm 2024, lớn thứ ba sau Trung Quốc và Mexico.
Việt Nam cũng bị cáo buộc là cầu nối cho các công ty Trung Quốc tìm cách né tránh thuế quan của Washington. Một lượng lớn đầu tư sản xuất vào Việt Nam đến từ Trung Quốc, chiếm gần một phần ba số dự án mới vào năm ngoái.
Các chuyên gia cho biết định nghĩa về chuyển tải của chính quyền Trump có thể đề cập đến một loạt các hoạt động, từ việc đơn giản là đóng gói lại hàng hóa Trung Quốc với nhãn mác giả “sản xuất tại Việt Nam” cho đến việc sử dụng nguyên liệu thô của Trung Quốc trong hàng hóa sản xuất tại Việt Nam.
Nhà phân tích Michael Wan của MUFG cho biết: “Tác động có thể sẽ hạn chế hơn nếu mức thuế 40% này chỉ được áp dụng đối với những hành vi chuyển hướng thương mại trắng trợn nhất để tránh thuế quan của Hoa Kỳ”.
“Ngược lại, nếu có sự xác định chặt chẽ hơn về việc chuyển tải được định nghĩa là ngưỡng nhất định về giá trị gia tăng nước ngoài, thì tác động… có thể rất rõ rệt.”
Do chính quyền Trump muốn cô lập Trung Quốc, các doanh nghiệp lo ngại về một định nghĩa rộng hơn. Điều này sẽ gây thiệt hại cực kỳ lớn cho Việt Nam, nơi nhiều công ty phụ thuộc vào nguyên liệu thô và linh kiện Trung Quốc, trong bối cảnh có nhiều cảnh báo rằng việc loại bỏ chúng là bất khả thi.
“Điều đó không thực tế, không tính đến cách thức vận hành của chuỗi cung ứng toàn cầu,” một doanh nhân người Mỹ tại Hà Nội nhận định. “Điều đó không chỉ bất khả thi với Việt Nam. Mà là bất khả thi với tất cả mọi người.”
Một ẩn số lớn khác là mức thuế quan của Việt Nam sẽ so sánh như thế nào với các nước láng giềng — một sự khác biệt sẽ rất quan trọng để Việt Nam duy trì lợi thế cạnh tranh với tư cách là một trung tâm sản xuất. Trump đã đặt ra hạn chót mới là ngày 1 tháng 8 để các nước đạt được thỏa thuận với Hoa Kỳ.
Marco Förster, giám đốc ASEAN tại Dezan Shira & Associates, cho biết: “Mức thuế quan đã đàm phán cuối cùng có mang lại thắng lợi hay thua thiệt cho Việt Nam hay không phần lớn sẽ phụ thuộc vào việc liệu các thị trường ‘Trung Quốc cộng một’ khác có đạt được các thỏa thuận tương tự hay không”.
Số liệu chính thức trong nửa đầu năm cho thấy đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã tăng gần một phần ba lên 21.5 tỷ đô la, cho thấy dòng vốn đầu tư này không hề bị ảnh hưởng bởi bất ổn thuế quan. Việt Nam cũng có lợi thế về một số ưu đãi và chi phí sản xuất rẻ hơn cho nhà sản xuất.
Nhưng Steve Greenspon, người sáng lập công ty bán lẻ đồ gia dụng Honey-Can-Do của Mỹ, cảnh báo rằng ngay cả “mức thuế quan 20% cũng sẽ dẫn đến giá cả và lạm phát hàng hóa cao hơn”.
“Điều này chắc chắn sẽ dẫn đến nhu cầu hàng hóa giảm, gây tổn hại đến doanh nghiệp và việc làm của người Mỹ”, ông nói. “Các công ty sẽ tiếp tục sản xuất sản phẩm tại Việt Nam, mặc dù với tốc độ chậm hơn so với trước khi có thuế quan.”
Theo Financial Times, link gốc