Tổng Thống Donald Trump có thể sa thải chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ không?

Tổng thống có một số lựa chọn để hành động chống lại Jay Powell, nhưng tất cả đều đi kèm với rủi ro

Tổng thống Donald Trump một lần nữa khiến thị trường hoảng sợ khi nêu ra viễn cảnh thay thế sớm chủ tịch Cục Dự trữ Liên Bang bằng một người sẵn sàng cắt giảm lãi suất của ngân hàng trung ương.

Các quan chức Nhà Trắng thậm chí còn đưa ra ý tưởng sa thải Jay Powell “có lý do” liên quan đến dự án cải tạo trụ sở Fed tại Washington trị giá 2.5 tỷ đô la mà chính quyền cho là quá mức.

Mặc dù tổng thống đã tìm cách giảm nhẹ mọi mối đe dọa đối với chủ tịch Fed , nhưng làn sóng chỉ trích ngày càng lớn hơn trong những ngày gần đây.

Liệu tòa án có thể bảo vệ chủ tịch Fed không?

Bất kỳ nỗ lực nào nhằm sa thải Powell, người được Trump đề cử vào vị trí này trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, về chính sách ngân hàng sẽ dẫn đến cuộc đối đầu với Tòa Án Tối cao về giới hạn quyền hành pháp.

Vào tháng 5, tòa án tối cao của Hoa Kỳ đã tạm thời cho phép Trump sa thải các thành viên hội đồng thống đốc của các cơ quan độc lập khác trên danh nghĩa, chẳng hạn như Ban Quan Hệ Lao Động Quốc gia, những người mà ông đã sa thải mà không nêu rõ lý do.

Tuy nhiên, phe bảo thủ đa số nhấn mạnh rằng “Cục Dự trữ Liên bang là một thực thể bán tư nhân có cấu trúc độc đáo, tuân theo truyền thống lịch sử riêng biệt của Ngân Hàng thứ nhất và thứ hai của Hoa Kỳ“, cho thấy tổ chức này không bị ảnh hưởng bởi những vụ sa thải như vậy.

Có cách nào để tránh bị kiện tụng không?

Chính quyền Trump có thể thử nghiệm các biện pháp bảo vệ dành cho chủ tịch Fed bằng cách cố gắng giáng chức ông xuống một trong bảy thống đốc của ngân hàng trung ương và thăng chức cho một thống đốc hiện tại thay thế.

Michael Feroli, một nhà phân tích tại JPMorgan, cho biết: “Nếu chính quyền cố gắng loại Powell khỏi vị trí chủ tịch hội đồng Thống Đốc, mọi thứ có thể trở nên thú vị hơn nữa”. “Chính quyền chắc chắn hy vọng rằng Powell bị giáng chức sẽ theo chân các cựu chủ tịch khác kể từ [Marriner] Eccles [vào những năm 1940] và rời khỏi Fed hoàn toàn.”

Nhưng điều này có thể phản tác dụng nếu Powell tiếp tục giữ vai trò là thành viên chủ chốt của Ủy Ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC), cơ quan quyết định chính sách tiền tệ tại ngân hàng trung ương.

Nhiệm kỳ thống đốc của Powell sẽ không kết thúc cho đến tháng 1 năm 2028 và chính FOMC sẽ bổ nhiệm chủ tịch, làm dấy lên triển vọng rằng ông có thể tiếp tục giữ chức vụ người đứng đầu cơ quan thiết lập lãi suất có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ ngay cả khi một người do Trump chọn đứng đầu Hội Đồng Thống Đốc của ngân hàng trung ương.

Động thái như vậy sẽ làm suy yếu ảnh hưởng của Nhà Trắng đối với các chính sách của ngân hàng trung ương và làm suy yếu khả năng của chủ tịch hội đồng quản trị mới trong việc tác động đến quan điểm của các nhà đầu tư về hướng đi của lãi suất.

Powell có thể bị buộc tội tham ô không?

Các quan chức hành chính có nhiều khả năng sẽ cố gắng dựa vào một điều khoản chưa được kiểm chứng trong Đạo Luật Dự Trữ Liên Bang năm 1913, cho phép sa thải chủ tịch vì “lý do” – một thuật ngữ thường được hiểu là cho phép sa thải các quan chức vì hành vi sai trái.

Cố vấn kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett nói với ABC News vào Chủ Nhật rằng chính quyền đang xem xét liệu chi phí vượt mức trong dự án cải tạo Fed có thể là cái cớ để sa thải Powell hay không.

“Điểm mấu chốt là đây là dự án tốn kém nhất trong lịch sử Washington D.C., 2.5 tỷ đô la với chi phí vượt dự toán 700 triệu đô la,” Hassett nói. “Và vì vậy, Fed có rất nhiều trách nhiệm phải giải trình.”

Russ Vought, giám đốc Văn Phòng Quản Lý và Ngân Sách và là đồng minh thân cận của Trump, cho biết vào thứ năm rằng vấn đề này “không phải là cuộc tranh luận siêu hình về Fed và tính độc lập của cơ quan này“. Vought phát biểu với các nhà báo tại một cuộc họp báo ở Washington rằng: “Đây chỉ là một tòa nhà được xây dựng rất kém và dẫn đến chi phí vượt quá dự kiến“.

Daniel Tarullo, cựu thống đốc Fed hiện là giáo sư tại Trường Luật Harvard, cho biết có rất ít ví dụ pháp lý về những gì đủ điều kiện là căn cứ để sa thải “có lý do chính đáng“. “Hoàn toàn không có nhiều tiền lệ pháp lý về vấn đề này,” Tarullo nói. “Cũng chẳng có nhiều vụ án mà bạn có thể thực sự xem xét để biết chính xác các thông số cho việc đó là gì.” 

Tuy nhiên, ông nói thêm rằng một số vụ án cũ hơn cho thấy Powell cần phải trình bày được biện hộ của mình trước khi có thể bị bãi nhiệm. “Nếu bạn không có một số loại quy trình để xác định thực tế, thì về cơ bản bạn đã loại bỏ sự bảo vệ ‘có lý do’ vì nếu tổng thống có thể chỉ nói, ‘Ồ, tôi nghĩ bạn đã phạm tội kém hiệu quả và gian lận, do đó bạn bị loại‘, thì điều đó tương đương với việc nói rằng tổng thống có thể cách chức ai đó vì bất kỳ lý do gì.” 

Liệu thị trường có thể ngăn cản Trump hành động không?

Một trong những rào cản lớn nhất ngăn cản Trump hành động chống lại Powell chính là phản ứng của thị trường.

Vào thứ Tư, tin tức Trump đề cập đến việc sa thải Powell trong cuộc họp với các nhà lập pháp Đảng Cộng Hòa đã khiến đồng đô la Mỹ chao đảo và làm tăng kỳ vọng lạm phát dài hạn.

Mặc dù sau đó tổng thống nói rằng “rất khó có khả năng” ông sẽ sa thải người đứng đầu ngân hàng trung ương, các nhà phân tích cảnh báo rằng sự bất ổn vẫn còn đó.

Các nhà đầu tư đang rất lo lắng liệu việc cải tạo tòa nhà Fed có thể được dùng làm cái cớ để sa thải Powell hay không.

Feroli cho biết: “Dường như không có nhiều tiền lệ lịch sử để xác định ranh giới của việc bãi nhiệm ‘có lý do’ đối với giám đốc của một cơ quan độc lập“. “Nếu chính quyền đi theo hướng này, nó có thể dẫn đến một quá trình pháp lý kéo dài mà thị trường khó có thể chấp nhận.”

Theo Financial Times, link gốc