Chính sách thuế quan toàn diện, mang tính biểu tượng của Tổng thống Donald Trump đang phải đối mặt với một cuộc đối đầu pháp lý quan trọng tại Tòa Án Tối Cao Hoa Kỳ. Trong một phiên điều trần kéo dài hôm thứ Tư (5/11/2025), các Thẩm Phán chủ chốt—bao gồm cả các thành viên phe bảo thủ do chính ông Trump bổ nhiệm—đã bày tỏ sự hoài nghi sâu sắc về tính hợp pháp của việc sử dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp đặt hàng loạt thuế quan lên hàng nhập khẩu toàn cầu.
Trọng Tâm Vấn Đề: Quyền Lực của Quốc hội và “Học thuyết Câu hỏi Lớn”
Vấn đề cốt lõi tại Tòa án là liệu IEEPA năm 1977, một đạo luật được thiết kế để trao cho Tổng Thống các công cụ khẩn cấp để giải quyết khủng hoảng, có thực sự ủy quyền cho Tổng Thống quyền lực áp đặt thuế quan—một quyền lực theo truyền thống thuộc về Quốc Hội theo Hiến pháp—hay không.
Chánh án John Roberts đã đặt câu hỏi gay gắt, nhấn mạnh rằng việc áp thuế lên hàng hóa nhập khẩu thực chất là “sự áp đặt thuế đối với người Mỹ”, một hành động luôn là “quyền lực cốt lõi của Quốc Hội.”
Thẩm phán Neil Gorsuch và Amy Coney Barrett, cả hai đều là những người được ông Trump bổ nhiệm, cũng tham gia vào việc đặt câu hỏi khó. Thẩm phán Gorsuch bày tỏ lo ngại rằng việc chấp nhận lập luận của chính quyền Trump sẽ cho phép Tổng thống gần như tùy tiện áp đặt thuế quan với phạm vi và thời gian vô hạn. Chánh án Roberts gợi ý rằng vụ án nên được xét xử theo “Học thuyết Câu hỏi Lớn” (Major Questions Doctrine), theo đó, các hành động có ý nghĩa kinh tế sâu rộng cần phải có sự ủy quyền rõ ràng từ Quốc hội.
Một phán quyết chống lại ông Trump sẽ có những hệ quả to lớn:
- Buộc hoàn trả hơn 100 tỷ USD tiền thuế đã thu.
- Gỡ bỏ gánh nặng cho các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ.
- Làm cùn đi một công cụ chính sách mà cựu Tổng thống đã sử dụng để chống lại các đối tác thương mại.
Thị Trường Phản Ứng Lạc Quan
Sự hoài nghi rõ ràng từ Tòa án Tối cao đã ngay lập tức tạo ra tác động tích cực trên thị trường chứng khoán.
Trong ngày thứ Tư, các chỉ số chính của Phố Wall đều tăng điểm: Dow Jones Industrial Average tăng 225.76 điểm, tương đương 0.48%. S&P 500 tăng 0.37%, trong khi Nasdaq Composite tăng 0.65%.
Các nhà đầu tư đang chú ý đến phiên điều trần của Tòa Án Tối Cao hôm thứ Tư liên quan đến thuế quan của ông Trump, tập trung vào việc liệu Tổng thống có thẩm quyền áp đặt các sắc thuế như vậy theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) hay không.
Các nhà giao dịch trên thị trường dự đoán đã giảm đặt cược rằng Tòa Án Tối cao sẽ giữ nguyên thuế quan của ông Trump do sự hoài nghi rõ ràng của tòa án. Trong khi đó, cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô Detroit như Ford và General Motors, hai công ty được coi là phong vũ biểu rủi ro thuế quan, đã tăng hơn 2% mỗi công ty, và nhà sản xuất thiết bị xây dựng và khai thác mỏ Caterpillar tăng khoảng 4%.
Tham khảo từ Bloomberg và CNBC.

