Những bài học dành cho trader từ Edward O.Thorp- Người đàn ông đánh bại mọi thị trường

Học hỏi tư duy của các nhà giao dịch vĩ đại là một điều hữu ích để giúp bạn trở nên thành công hơn. Cuốn sách ““Người đàn ông đánh bại mọi thị trường”– do Happy Live phát hành (đặt mua theo link)” giới thiệu về thiên tài đầu tư Edward O.Thorp, người đánh bại cả sàn casino Las Vegas lẫn phố Wall.

Đây không phải là cuốn sách dành cho những nhà đầu tư thích tìm hiểu về hệ thống giao dịch. Cuốn sách này giống như một cuốn tiểu sử nói về con đường xây dựng tư duy của Edward Thorp. Khi bạn đi với quá trình biến đổi tư duy của Thorp, bạn sẽ nhận ra cách ông ta trở thành một trong những nhà giao dịch vĩ đại như thế nào.

Ed Thorp được xem như là cha đẻ của ngành đầu tư định lượng (quant investing) trước khi quant trở thành công cụ chủ yếu ở phố Wall.

Thành công của ông bắt đầu tư việc ông muốn đánh bại sòng bài. Thorp đã xây dựng máy tính đeo tay có thể mang tới cho ông lợi thế (edge) hay kỳ vọng toán học dương 44% trong trò chơi bánh quay roulette. Còn trong trò xì lác (hoặc xì tố, xì dách theo tên gọi tùy từng vùng miền), ông đã xây dựng hệ thống đếm bài đầu tiên (vẫn còn được sử dụng cho đến ngày nay).

Sử dụng những kỹ năng đánh bạc, ông đã chinh phục tiếp thị trường tài chính. Quỹ phòng hộ đầu tiên của Thorp là Princeton Newport Partner, chưa có năm nào thua lỗ. Lãi kép của quỹ là 19.1% trong 20 năm, hoàn toàn đánh bại phố Wall.

Quỹ thứ hai của ông được điều hành từ tháng 8.1992 đến tháng 9.2002 có tỷ suất sinh lợi hàng năm là 18.2%.

Danh sách các sáng kiến của ông đã gây ảnh hưởng đến nhiều người

• Ông là người đầu tiên phát hiện ra công thức định giá quyền chọn trước khi Black-Scholes tìm thấy và công bố đại chúng.
• Ông là người đầu tiên lập ra quỹ đầu tư định lượng.
• Ông là người đầu tiên sủ dụng phương pháp STAR (Statistical Arbitrage- Kinh doanh chênh lệch giá dựa trên thống kê).
• Cuốn sách của ông về xì tố và giao dịch đã ảnh hưởng cực lớn đến ông vua trái phiếu Bill Gross.
• Ông đã cảnh báo mọi người về trùm lừa đảo Bernie Madoff, trước khi điều đó trở thành sự thực.

Sau đây là các bài học mà chúng ta học được từ tư duy của Thorp.

Đánh bạc cũng giống như giao dịch (gambling as trading)

“Hiểu về các trò chơi đán bạc như xì tố và một số dạng khác là một trong những nơi huấn luyện tốt nhất để bạn bước vào thế giới giao dịch. Bạn phải học cách quản lý tiền, học cách tính toán khả năng thắng cược, học cách biết phải làm gì khi bạn có lợi thế.

Đánh bạc đơn giản cũng chính là đầu tư. Cả hai đều phải sử dụng các phân tích dựa trên toán học, thống kê và máy tính. Mỗi loại đều yêu cầu quản trị tiền, tỷ lệ lợi nhuận/rủi ro hợp lý. Nếu đặt cược quá lớn, bạn dễ bị cháy.”

Chú ý rằng Thorp không nói về các chứng chỉ MBA, các bằng cấp kinh tế hoặc các lớp tài chính. Thorp cho rằng, chúng không hề hữu ích cho bạn để trở thành một trader vì thiếu các kỹ năng xác định quy mô vị thế (position sizing) và quản trị rủi ro.

Đối với ông, sòng bài hay poker là nơi tốt nhất để đào tạo và huấn luyện các kỹ năng trading. Chơi Poker buộc bạn phải suy nghĩ mọi thứ dưới góc nhìn xác suất trong khi quản trị rủi ro và xây dựng lợi thế.

Bạn phải có lợi thế (edge)

Sòng bài hay nhà cái tiến hành hoạt động dựa trên lợi thế (edge). Bạn không thể thành công trong giao dịch nếu như không có lợi thế (edge). Lợi thế chính là kỳ vọng toán học dương của hệ thống giao dịch. Bạn phải biết lợi thế mà hệ thống bạn đang sử dụng.

Thorp nói: “Để đánh bại thị trường, hãy tập trung vào sự hiểu biết của bạn và khả năng đánh giá của bạn. Hãy tập trung vào “vòng tròn cạnh tranh” của bạn”.

Lý thuyết thị trường hiệu quả là vớ vẫn

Các thị trường không hệ ngẫu nhiên. Chúng chỉ trông có vẻ ngẫu nhiên đôi với những ai thiếu hiểu biết. Khi bạn có hiểu biết, bạn đã có lợi thế. Những hiểu biết đúng đắn giup bạn biến những con số ngẫu nhiên thành những con số có thể dự đoán được.

Có thể nói rằng, mặc dù Thorp sinh ra trong giới học thuật, nhưng ông lại sống ngoài thế giới học thuật. Ông chưa bao giờ tin vào điều đó. Thế giới học thuật và lý thuyết thị trượng hiệu quả cho rằng, không ai có thể đánh bại thị trường và sòng bài. Nhưng Thorp đã chứng minh điều ngược lại.

Kết hợp phân tích kỹ thuật với phân tích cơ bản

Vào những năm 2000, Thorp đã xây dựng hệ thống giao dịch theo sau xu hướng. Trong quá trình này, ông đã nhận ra có thể kết hợp một số thông tin cơ bản và các dấu hiệu kỹ thuật để tạo ra hệ thống giao dịch tốt hơn là sử dụng kỹ thuật thuần túy.

Hiệu ứng mỏ neo

Trong cuốn sách “Người đàn ông đánh bại mọi thị trường”, Thorp đã chỉ ra sai lầm tâm lý lớn nhất đối với các trader chính là hiệu ứng mỏ neo. Các trader có khuynh hướng quá quan trọng và bị cột chặt với mức mức giá mà họ mở vị thế. Nhưng thực tế, những mức giá này không còn quan trọng. Đừng khiến cho bản thân bị gắn chặt với bất cứ mức giá nào là lời khuyên của Thorp.

Giao dịch các tài sản ít có sự liên quan (correlation) sẽ tạo nên tỷ lệ lợi nhuân/rủi ro tốt hơn cho danh mục đầu tư

Thorp phát hiện ra sai lầm lớn của các trader khi tính toán hệ số tương quan (correlation) là khoảng thời gian quá khứ để tính. Thorp phát hiện ra 60 ngày là khoảng thời gian tốt nhất. Ít hơn thì bị nhiễu và nếu quá lâu thì hệ số tương quan không ý nghĩa.

Thorp khuyên trader nên giảm giao dịch ở các thị trường có độ tương quan cao với nhau. Tốt nhất là bạn chỉ thực hiện một trong hai thị trường. Hoặc nếu không, bạn sẽ phải thực hiện vị thế nhỏ hơn khi giao dịch đồng thời ở hai thị trường.

Đòn bẩy và khoản lỗ tối đa

Thorp không dựa vào các mô hình kiểm soát rủi ro mà sử dụng xác suất để dự báo khoản lỗ lớn nhất. Ngược lại, Thorp khuyên trader nên tin rằng điều tồi tệ nhất sẽ xảy ra.

Thorp nói:

“Bài học về việc sử dụng đòn bẩy là như sau: Hãy giả định điều tồi tệ nhất xảy ra và tự hỏi liệu bạn có thể chấp nhận nó không. Nếu câu trả lời là không, hãy giảm số tiền vay xuống.”

Cách xác định quy mô vị thế (Position Sizing).

Đây là điều tôi tâm đắc nhất đối với Thorp. Thorp chủ yếu sử dụng công thức Kelly để xác định quy mô vị thế. Điều đáng buồn là, trong khi công thức Kelly cực kỳ quan trọng đối với bất cứ trader nào, nhưng số đông các nhà đầu tư Việt Nam lại hời hợt với công thức Kelly.

Thorp không sử dụng toàn bộ con số kelly mà 1/10 con số Kelly.