TTCK Thế giới
Tại sao cuộc khẩu chiến của Donald Trump và Kim Jong Un là lý do cảnh báo TTCK đạt đỉnh?
[Sách hay] THƯƠNG VỤ ĐỂ ĐỜI: CÚ ĐỖ VỠ SIÊU BONG BÓNG 2017-2019 SẼ GIÚP BẠN LÀM GIÀU NHƯ THẾ NÀO?
Tiêu điểm
Từ năm 2001, được đánh dấu bởi sự kiện khủng bố 11/9, chu kỳ địa chính trị chuyển sang pha tiêu cực và từ đó ảnh hưởng xấu đến sự cảm nhận rủi ro của nhà đầu tư.
Chúng ta không thể có các mức định giá P/E cao như năm 2000 đơn giản vì thế giới ngày nay trở nên rủi ro hơn: Chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh…tất cả sẽ ảnh hưởng đến cảm nhận rủi ro của nhà đầu tư và mức P/E do đó ở mức thấp.
Theo định giá CAPE (là P/E được điều chỉnh của Robert Shiller) hiện nay là 30, cao hơn nhiều tại đỉnh cao thị trường con gấu chỉ 22.1. Trong xu hướng địa chính trị tiêu cực, mức định giá CAPE này là cao (tương đương với đại khủng hoảng 1929)
Thật sai lầm nếu như chúng ta quên mất sự ảnh hưởng của căng thẳng chính trị đến thị trường chứng khoán. Ngày nay, chúng ta đa sống trong một thời giới đầy rủi ro với các căng thẳng chính trị tăng cao, điển hình gần đây là cuộc khẩu chiến giữa Tổng Thống Donald Trump và Kim Jong Un khiến các thị trường tài chính cũng bị tác động. Sự leo thang căng thẳng chính trị mà chúng ta hiện nay chính là kết quả của việc chu kỳ địa chính trị, có chiều dài 35 năm đang chuyển sang pha tiêu cực. Theo chu kỳ địa chính trị, thế giới có 17-18 năm sống trong yên bình (gọi là pha tích cực) và 17-18 năm còn lại là pha tiêu cực với khủng bố, chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh..Sự kiện khủng bố 11/9/2001 đánh dấu sự chuyển mình của chu kỳ địa chính trị sang pha tiêu cực.
Đó là lý do tại sao chúng ta chứng kiến chuỗi liên tiếp các sự kiện chính trị xấu như: cuộc khủng bố 11 tháng 9; hai cuộc chiến tranh, nội chiến chưa có hồi kết từ Syria cho đến Mùa Xuân Ả Rập; sự xâm lược của Nga đối với bán đảo Crimea và Ukraine; sự phát triển của lực lượng khủng bố nhà nước hồi giáo IS (còn tồi tệ và tàn nhẫn hơn so với Al-Qaeda); vụ tấn công kép vào thủ đô Paris ngay sau khủng bố ở Brussels (Bỉ); căng thẳng sắc tộc ở Mỹ; và bây giờ mâu thuẫn là giữa Tổng Thống Donald Trump và Bernie Sanders cho thấy sự chia rẻ sâu sắc nhất trong chính trị Hoa Kỳ kể từ Cuộc Nội Chiến. Pha tiêu cực của chu kỳ địa chính trị hiện nay sẽ còn kéo dài đến đầu năm 2020.
Chu kỳ địa chính trị 35 năm (17-18 năm sống trong yên bình và 17-18 năm khác sống trong nỗi lo sợ chiến tranh)
Từ sự kiện khủng bố 11/9/2001, chung ta đang sống trong pha tiêu cực
Mặc dù chu kỳ này không tác động nhiều đến tăng trưởng GDP và lợi nhuận của doanh nghiệp, nhưng ảnh hưởng mạnh đến cảm nhận rủi ro của nhà đầu tư vì các thị trường tài chính và nền kinh tế thường tỏ ra nhạy cảm trong giai đoạn tiêu cực của chu kỳ này. Độ biến động thị trường ở mức cao. Nỗi sợ hãi hiện lên trên khuôn mặt của nhà đầu tư. Kết quả là, mức định giá cổ phiếu trong giai đoạn tiêu cực thường chỉ bằng một nữa so với giai đoạn yên bình, như hình dưới.
Tác động của chu kỳ địa chính trị đến chỉ số CAPE
Tại đỉnh, các nhà đầu tư sẵn lòng trả nhiều hơn 20 lần so với lợi nhuận dài hạn. Các nhà đầu tư thậm chí còn sẵn sàng trả cao đến 44 lần lợi nhuận vào đầu năm 2000! Tuy nhiên, tại vùng đáy của chu kỳ, các nhà đầu tư chỉ trả 5-10 lần lợi nhuận. Đó là sự khác biệt rất lớn.
Lưu ý, tôi sử dụng chỉ số P/E được điều chỉnh theo chu kỳ của Shiller trong phân tích này, là chỉ số sử dụng lợi nhuận thực bình quân trong 10 năm qua. Cách tính toán này nhằm loại bỏ những biến động bất thường trong chu kỳ lợi nhuận. Mặc dù đã có điều chỉnh nhưng chỉ báo P/E của Shiller cũng có mối tương quan rất sát với chỉ số P/E bình thường vốn chỉ dựa trên lợi nhuận hiện tại hằng năm.
Vì vậy, mô hình Sóng Chi Tiêu Thế Hệ ảnh hưởng lớn đến chữ “E” là lợi nhuận trong khi Chu Kỳ Địa Chính Trị ảnh hưởng đến chữ “P” là mức giá nhà đầu tư sẵn lòng chi trả cho lợi nhuận dựa trên mức độ đánh giá rủi ro. Đây là điểm mà hai chu kỳ này chồng lên nhau.
Khi đợt bùng nổ bắt đầu chuyển thành đổ vỡ do chuyển dịch tiêu cực trong xu hướng nhân khẩu học, các nhà đầu tư sẽ cảm thấy gặp phải rủi ro lớn hơn. Họ cảm nhận được rủi ro này vì thế giới giờ đây trông có vẻ nguy hiểm hơn với chiến tranh, nội chiến, chủ nghĩa khủng bố, cấm vận dầu mỏ hoặc thậm chí là hạn hán và dịch bệnh. Chúng ta đã trải qua tất cả những sự kiện này từ năm 2001. Trong giai đoạn từ năm 1983 đến 2000- gần như không có sự kiện lớn nào ảnh hưởng đáng kể đến thế giới. Và chúng ta có thể nhìn thấy ảnh hưởng tích cực của nó đến chỉ số P/E.
Đây chính là điều thuyết phục tôi chu kỳ này rất quan trọng. Chỉ số P/E đã thay đổi quá đột ngột sau năm 2000. Chúng ta chưa bao giờ đạt đến mức định giá cao như đỉnh bong bóng công nghệ, mặc dù lợi nhuận cao hơn bởi chương trình in tiền của gói QE. Lý do là ba trong số các chu kỳ dài hạn của tôi đang ở vùng tích cực tại thời điểm giữa năm 1988 đến năm 2000. Trong đó, chu kỳ nhân khẩu học ở thời điểm mạnh nhất trong lịch sử nhờ vào sự tích lũy chi tiêu của thế hệ baby boomer vào những năm 1990.
Tôi nghĩ Chu Kỳ Địa Chính Trị thực sự là một trong những lý do mà nhiều nhà phân tích dài hạn sẽ không nhận ra đỉnh thị trường hiện nay. Các nhà phân tích nghĩ rằng thị trường sẽ quay trở lại mức định giá cao như năm 2000. Chúng ta đơn giản sẽ không thể tới đó. Các chỉ số định giá cổ phiếu thường bị kéo phẳng ra sau khi có định giá cao bất thường chỉ xảy ra một lần trong đời như năm 1929 và 2000.
Nói cách khác, nếu Kim Jong Un và Donald Trump không cần đánh mà chỉ cần khẩu chiến, cũng đã đủ nhà đầu tư hoảng sợ mà bán ra cổ phiếu. Họ bán chỉ vị họ cảm thấy sợ hãi.
Hiện nay, chỉ số CAPE của Robert Shiller đang ở mức đắt. Theo bài viết mới nhất của ông vừa đăng tải trên BusinessInsider, ông cảnh báo chỉ số CAPE trung bình tại các lần đạt đỉnh và điều chỉnh 20% (thị trường con gấu) là 22.1. Nhưng mức CAPE hiện nay là trên 30. Trong xu hướng địa chính trị tiêu cực, mức định giá CAPE này là cao.
Ông nói thêm rằng, độ biến động VIX đang ở mức thấp kỷ lục. Trong 13 thị trường con gấu gần đây, đây là dấu hiệu luôn xuất hiện báo hiệu sụt giảm của thị trường. 
Chỉ số S&P 500 đang đắt ở mọi khía cạnh đo lường định giá
Shiller nói thêm: “Điều này không có nghĩa là thị trường sẽ đạt đỉnh và giảm ngay bây giờ. Nó chỉ nói rằng bây giờ không còn thích hợp để mua và chúng ta sẽ chờ thời cơ để bán”