Giao dịch phái sinh trên TTCK Việt Nam: Hấp dẫn nhưng còn e ngại vấn đề thanh khoản

Sau 17 năm vận hành thị trường chứng khoán cơ sở, thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam sẽ đi vào hoạt động từ ngày 10/8/2017, với sản phẩm đầu tiên là hợp đồng tương lai chỉ số VN30. Mặc dù, quy mô thị trường phái sinh thế giới đã tăng trưởng một cách chóng mặt trong suốt nhiều thập kỷ qua. Thế giới của các giao dịch tương lai đã trộn lẫn với thế giới của những cổ phiếu và trái phiếu truyền thống trên khắp các thị trường tài chính toàn cầu nhưng tại Việt Nam, thị trường chứng khoán phái sinh vẫn là một điều gì đó rất mới mẻ.

Thị trường phái sinh: Công cụ phòng ngừa rủi ro và giao dịch cho nhà đầu tư

Với lịch sử hình thành rất lâu đời, các sản phẩm phái sinh nói chung được biết đến như là một công cụ để phòng ngừa rủi ro phổ biến nhất trên thị trường tài chính. Bên cạnh đó, các sản phẩm phái sinh cho phép các nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận dựa trên các trạng thái (positions) với chi phí thấp và đòn bẩy cao. Tuy vậy, lịch sử phát triển của thị trường phái sinh thế giới thường đi kèm với những vụ đổ vỡ trên thị trường tài chính, gần đây nhất, sản phẩm phái sinh cũng bị kết tội là đã góp phần tạo ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Thực tế tại Việt Nam, sản phẩm đầu tiên được các cơ quan chức năng áp dụng là hợp đồng tương lai trên chỉ số VN30. Trong đó, chỉ số VN30 được biết đến như là chỉ số đại diện cho 30 cổ phiếu tốt nhất tại TTCK Việt Nam. Nếu so sánh với thị trường cổ phiếu hiện tại, một số đặc tính nổi bật của HĐTL chỉ số có thể so sánh ngay với thị trường cổ phiếu hiện tại có thể kể đến:

• Long/Short: Có thể mua/bán theo cả 2 chiều của thị trường
• Đòn bẩy cao mà không phải gánh chịu lãi vay (1: 6.6). Nghĩa là bạn chỉ bỏ vốn khoảng 15% giá trị giao dịch.
• Chi phí giao dịch: thấp hơn so với cổ phiếu. Hiện tại miễn phí giao dịch 3 tháng đầu tiên.
• Ít rủi ro thanh toán: cho phép mua/bán ngay trong phiên, lời lỗ được tính toán real-time.
• Hedge: có thể dùng để phòng vệ cho danh mục khi cần thiết
• Không giới hạn room sở hữu nước ngoài, và so với các loại ETFs (quỹ giao dịch hoán đổi danh mục) là không có sai lệch trong tracking chỉ số, không có chi phí đi kèm

Để cập nhật kiến thức về thị trường chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư có thể đón đọc cuốn sách: “SẢN PHẨM PHÁI SINH VÀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÀI CHÍNH”

Thiếu vắng Market Maker sẽ dễ dẫn tới rủi ro mất thanh khoản

Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu tiên khi sản phẩm được triển khai, vẫn sẽ tồn tại những rủi ro nhất định như:

• Vấn đề định giá, luôn là điều được quan tâm đầu tiên của các giao dịch tài chính, việc định giá sai một công cụ tài chính sẽ gây ra các hậu quả khôn lường và vấn đề này lại đặc biệt phổ biến với các sản phẩm phái sinh.
• Vấn đề thanh khoản, trong giai đoạn đầu tiên khai mở thị trường, việc vắng bóng các nhà tạo lập thị trường có thể dẫn đến tình trạng mất thanh khoản. Điều này có thể làm cho NĐT kéo dài trong tình trạng thua lỗ mà không thể thoát khỏi vị thế mà mình đang nắm giữ. Đây là một trong những rủi ro lớn nhất mà nhà đầu tư đối diện khi tham gia vào một thị trường mới như chứng khoán phái sinh của Việt Nam.

Cuối cùng, để thay cho lời kết, chúng tôi mượn lời của Kate Jennings, tác giả của quyển “Rủi ro đạo đức”: “Tốt nhất nên xem sản phẩm phái sinh như là những nguyên tử. Nếu phân hạch theo một cách này bạn sẽ thu được nhiệt và năng lượng – những thứ rất hữu ích. Nếu phân hạch theo một cách khác bạn sẽ tạo ra bom nguyên tử. Vì thế, bạn phải thật sự hiểu rõ về nó”. Chúng tôi đã chỉ ra những ưu điểm và khuyết điểm của thị trường này, cụ thể là sản phẩm HĐTL chỉ số, như một lời nhắc nhở cho các NĐT cho các NĐT về mức độ khốc liệt của thị trường này. 

Bên cạnh đó, HSC được biết đến là một trong những CTCK tiên phong trong việc phát triển chứng khoán phái sinh ở Việt Nam. Tại HSC:

• NĐT mở tài khoản phái sinh và giao dịch phái sinh MIỄN PHÍ trong vòng 3 THÁNG kể từ thời điểm thị trường khai mở.
• NĐT được cung cấp và trải nghiệm trên một hệ thống giao dịch (ký quỹ, nộp tiền, rút tiền, app giao dịch_HSCWinnertrade) hiện đại và hoàn toàn khác biệt với nhiều tính năng vượt trội so với thị trường

Để có thêm thông tin về thị trường phái sinh và việc giao dịch phái sinh tại HSC, vui lòng liên hệ

PHẠM HOÀNG CHIẾN (MR.XEKO)

NHÀ MÔI GIỚI CHỨNG KHOÁN CAO CẤP CỦA HSC