Triển vọng ngành xây lắp: Động lực từ đầu tư công và cải cách hành chính

Ngành xây lắp Việt Nam đang đứng trước một giai đoạn phát triển đầy hứa hẹn, được thúc đẩy mạnh mẽ bởi chính sách đẩy mạnh đầu tư công của Chính phủ và những cải cách hành chính sâu rộng. Cả VinaCapital và MBS đều có chung nhận định về triển vọng tích cực này, với những phân tích chi tiết về các yếu tố hỗ trợ.

• Đầu tư công và cải cách hành chính thúc đẩy ngành xây lắp:Giải ngân đầu tư công tăng mạnh (40% nửa đầu 2025), sáp nhập Kho bạc và nộp hồ sơ trực tuyến rút ngắn thời gian cấp vốn còn 1–3 ngày. Mô hình PPP – BOT được khôi phục, tỷ lệ vốn Nhà nước cho dự án ưu tiên nâng lên 70%.

• Pháp lý và vật liệu xây dựng được tháo gỡ, tạo điều kiện thi công: Luật Đầu tư Công và PPP sửa đổi phân quyền cho địa phương, đơn giản hóa thủ tục. Vấn đề thiếu hụt cát, đá được khắc phục nhờ Nghị quyết 168/NQ-CP và cấp phép mỏ mới.

• Doanh nghiệp xây lắp hưởng lợi trong chu kỳ 2025–2030: MBS ước vốn đầu tư công cả năm tăng 24%, backlog doanh nghiệp xây lắp tăng 8%, biên lợi nhuận gộp có thể cải thiện 1.0–1.5 điểm. Các mã tiêu biểu như VCG, HHV, HPG, HSG được khuyến nghị nhờ nền tảng vững và định giá hấp dẫn.

Quan điểm của VinaCapital: Đẩy mạnh đầu tư công và “Đổi Mới 2.0”

VinaCapital (7.7.2025) nhấn mạnh việc giải ngân đầu tư công của Việt Nam đã tăng vọt 40% trong nửa đầu năm 2025, cho thấy bước tiến quan trọng trong chiến dịch cải cách hành chính và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

• “Đổi Mới 2.0” và cải cách hành chính: Các cải cách hành chính, được ví như cuộc “Đổi Mới 2.0”, bao gồm việc sáp nhập các cơ quan (63 Kho bạc tỉnh thành 20 đơn vị khu vực), loại bỏ cấp huyện và cho phép nộp hồ sơ trực tuyến. Nhờ đó, thời gian giải ngân rút ngắn xuống chỉ còn 1-3 ngày. Quốc hội cũng đã trao quyền mạnh mẽ cho địa phương, cho phép tự phê duyệt các dự án quy mô lớn như sân bay và khu đô thị >50ha.
• Đẩy mạnh mô hình PPP – BOT và khai thác vốn tư nhân: Chính phủ đang mở rộng định nghĩa dự án PPP, bao gồm cả trung tâm dữ liệu và các công trình “công nghệ cao“. Các dự án BT bị đình trệ được khôi phục, tỷ lệ vốn nhà nước ở các dự án PPP ưu tiên được nâng từ 50% lên 70%. Ngân hàng cũng được khuyến khích nới hạn mức tín dụng cho các dự án BOT.
• Dư địa ngân sách và siêu dự án: Với nợ công dưới 40% GDP, thặng dư ngân sách >5% GDP và hơn 45 tỷ USD vốn chưa giải ngân, Việt Nam có vị thế thuận lợi để duy trì đà đầu tư công mạnh mẽ. Các siêu dự án như Sân bay Long Thành (13 tỷ USD), Vành đai TP.HCM & Hà Nội (13 tỷ USD) và tuyến đường sắt cao tốc Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng (8.4 tỷ USD) đã được rút ngắn thời gian thi công tới 3 năm.
• Cơ hội đầu tư: VinaCapital gợi ý nhà đầu tư có thể hưởng lợi gián tiếp qua cổ phiếu của các công ty sản xuất vật liệu xây dựng như Thép (Hòa Phát – HPG), Đá xây dựng (DHA, VLB, KSB) và Xi măng (HT1). HPG được đánh giá cao nhờ năng lực sản xuất lớn, quản trị minh bạch và mở rộng sang thép chuyên dụng phục vụ đường sắt cao tốc.

Đầu tư công 5 tháng giải ngân tăng 38% so với cùng kỳ. VCG, HHV dẫn dắt

Quan điểm của MBS: Tăng trưởng vốn giải ngân và tháo gỡ vướng mắc

MBS (16.7.2025) dự báo vốn giải ngân đầu tư công trong năm 2025 có thể tăng trưởng 24% so với cùng kỳ, đạt 743,300 tỷ VNĐ (tương đương hoàn thành 90% kế hoạch của Chính phủ), trong đó khoảng 60% dành cho lĩnh vực giao thông.

• Năm bản lề 2025-2030: Năm 2025 trở thành năm bản lề trong chu kỳ đầu tư công trung hạn 2025-2030, khi triển khai các thủ tục cũng như quá trình đền bù, giải phóng mặt bằng thuộc các dự án chiến lược như đường sắt HP–HN–LC, cao tốc Bắc-Nam mở rộng và đường sắt cao tốc Bắc–Nam.

• Tháo gỡ vướng mắc pháp lý và vật liệu: Động lực tăng trưởng chính đến từ việc tháo gỡ vướng mắc pháp lý, thể chế nhằm thúc đẩy quá trình triển khai dự án (Luật Đầu tư Công và Luật PPP sửa đổi giúp phân quyền cho địa phương, đơn giản hóa thủ tục). Vấn đề thiếu hụt nguyên vật liệu như cát, đá xây dựng cũng đã được giải quyết nhờ gia tăng nguồn cung tại các mỏ mới (Nghị quyết 168/NO-CP và các tỉnh phía Nam đẩy nhanh cấp phép mỏ mới).

Ngành Đá Xây Dựng: Giá Tăng, Thiếu Hụt Nguồn Cung và Cơ Hội Bứt Phá cho Doanh nghiệp phía Nam

• Ngành xây dựng hạ tầng hưởng lợi: MBS đánh giá các doanh nghiệp xây lắp sẽ được hưởng lợi nhờ đã có kinh nghiệm tại các dự án lớn, nền tảng tài chính lành mạnh và đáp ứng đúng tiến độ. Các doanh nghiệp đầu ngành như CTD, VCG, LCG, FCN có thể hưởng lợi nhờ đấu thầu các dự án mới. Backlog của các doanh nghiệp xây lắp dự kiến tăng trưởng 8% so với cùng kỳ.
• Xây dựng dân dụng tích cực: Ngành xây dựng dự kiến hưởng lợi nhờ xây dựng dân dụng tích cực trong giai đoạn 2025-2026 (nguồn cung BĐS cải thiện 30% so với cùng kỳ, lãi suất thấp). Biên lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp xây lắp đã tạo đáy trong năm 2024 và có thể cải thiện 1.0-1.5 điểm trong năm 2025 nhờ giá trúng thầu cao hơn và chi phí vật liệu ổn định.

• Lựa chọn đầu tư: MBS lựa chọn VCG, HHV, HPG và HSG. VCG được đánh giá là doanh nghiệp hàng đầu hưởng lợi từ chu kỳ đầu tư công, với backlog dự kiến tăng trưởng 8%/7% trong 2025-2026 và LN ròng tăng trưởng 36%/19%. HHV hưởng lợi nhờ giải ngân đầu tư công mạnh mẽ và định giá thấp. HPG hưởng lợi từ tiêu thụ thép xây dựng và HRC tích cực nhờ nhu cầu tăng trưởng từ hạ tầng và dân dụng.