5 bài học từ phù thủy Trader Vic và mẫu hình “2B” nổi tiếng

Từ chàng trai làm công việc tẻ nhạt đến “Trader Vic” khét tiếng

Victor Sperandeo bước vào Phố Wall ngay sau khi tốt nghiệp trung học. Đó là một khởi đầu không mấy hào nhoáng, anh bắt đầu với công việc yết giá tối thiểu, sau đó chuyển sang làm nhân viên thống kê lương cao hơn một chút cho Standard & Poor’s. Sperandeo thấy công việc này “nhàm chán đến mức tuyệt vọng”, chủ yếu là sao chép và chuyển cột số liệu. Anh khó giữ được sự tập trung và cuối cùng bị sa thải vì mắc quá nhiều lỗi.

Sau một thời gian làm việc không liên quan đến giao dịch tại phòng kế toán ở Phố Wall, Sperandeo đã lọt vào vị trí giao dịch hợp đồng quyền chọn. Trong hai năm tiếp theo, anh là một nhà môi giới trên thị trường quyền chọn ngoài sàn (OTC), kết nối người mua và người bán và “kiếm lời chênh lệch”.

Giữa thị trường giảm giá năm 1969, Sperandeo chuyển sang công ty khác để tìm kiếm quyền tự chủ hơn trong quyết định giao dịch. Tại công ty mới này, anh được hưởng một phần chênh lệch giao dịch quyền chọn thay vì cấu trúc lương cứng như công ty trước. Tuy nhiên, công ty mới sẽ không cam kết về lương do thị trường con gấu đang diễn ra.

Sperandeo vui vẻ chấp nhận, tin rằng anh có thể tăng đáng kể thu nhập bằng cách chia sẻ một phần thu nhập từ giao dịch. Sau 6 tháng làm việc, Sperandeo đã kiếm được 50,000 đôla tiền hoa hồng. Ông chủ của anh, người kiếm được mức lương 50,000 đôla một năm, đã gọi anh vào để nói chuyện. “Victor,” ông nói, “cậu đang làm rất tốt, chúng tôi quyết định trả lương cho cậu.” Tuy nhiên, lời đề nghị mức lương 20,000 đô và khoản tiền thưởng mơ hồ thay thế cho thỏa thuận tiền lương hiện tại dường như không hay ho gì. Ba tuần sau, Sperandeo chuyển việc.

Thật không may, anh thấy rằng công ty mới cũng có vấn đề tương tự – khi nhận được báo cáo lãi/lỗ hàng tháng, anh phát hiện ra rằng lợi nhuận của mình đang bị cắn mất bởi những khoản chi phí khổng lồ.

Sau khoảng sáu tháng, Sperandeo cuối cùng quyết định rằng nếu muốn có một thỏa thuận công bằng, anh phải tự tạo ra nó. Sau khi tìm được một đối tác tài trợ, Sperandeo thành lập công ty riêng, Ragnar Options, vào năm 1971. Sperandeo tuyên bố rằng Ragnar là nhà môi giới quyền chọn đầu tiên cung cấp báo giá đảm bảo cho quyền chọn mà không tính phí quyền chọn (premium) cao ngất ngưởng. Nếu họ không thể tìm thấy hợp đồng quyền chọn hiện có trên thị trường để đáp ứng yêu cầu của người mua (mà họ có thể mua và bán lại với giá cao hơn), họ sẽ tự phát hành quyền chọn đó. (Vào thời điểm đó, quyền chọn được tùy chỉnh theo yêu cầu của khách hàng, thay vì được giao dịch như các công cụ thống nhất trên sàn giao dịch như ngày nay.)

Theo Sperandeo, nhờ chính sách đưa ra báo giá hợp lý, chỉ trong vòng sáu tháng, Ragnar đã trở thành nhà môi giới quyền chọn OTC lớn nhất thế giới.

Ragnar cuối cùng đã sáp nhập với một công ty khác ở Wall Street. Sperandeo ở lại một thời gian nhưng sau đó gia nhập Interstate Securities vào năm 1978.

Tại Interstate, Sperandeo được giao một tài khoản của công ty và một vài tài khoản cá nhân để quản lý với tỷ lệ chia đôi (chi phí và lợi nhuận). Sperandeo cuối cùng đã có được công việc hoàn hảo: hoàn toàn độc lập để giao dịch bất kỳ thị trường nào theo bất kỳ cách nào anh ấy mong muốn, nguồn vốn dự phòng và chia lợi nhuận (và cả thua lỗ) đáng kể. Thỏa thuận lý tưởng này cuối cùng đã đi đến hồi kết vào năm 1986, khi Interstate niêm yết và quyết định giải tán nhóm giao dịch. Sperandeo đã giao dịch tài khoản cá nhân của mình trong hơn một năm, trước khi quyết định thành lập công ty quản lý tiền riêng – Rand Management Corporation.

Trong suốt sự nghiệp của mình, Sperandeo chú trọng hơn đến việc tránh thua lỗ hơn là đạt được lợi nhuận lớn. Ông đã thành công trong mục tiêu này, đạt được chuỗi 18 năm thắng liên tiếp trước khi ghi nhận khoản thua lỗ đầu tiên vào năm 1990. Trong khoảng thời gian này, tr suất sinh lợi trung bình hàng năm của ông là 72%, với kết quả dao động từ mức thua lỗ 35% trong năm 1990 đến 5 năm đạt lợi nhuận ba chữ số.

Mặc dù Sperandeo không bao giờ bận tâm hoàn thành tín chỉ cho bằng cấp đại học vào ban đêm, nhưng trong những năm qua, ông đã đọc một lượng sách khổng lồ. Ngoài sách về thị trường, Sperandeo còn đọc rộng rãi trong các lĩnh vực liên quan phần nào đến kinh tế, tâm lý học và triết học. Nhìn chung, ông ước tính mình đã đọc khoảng 2,500 cuốn sách về những chủ đề này.

Cuộc phỏng vấn được thực hiện tại “văn phòng” của Sperandeo, nằm trong tầng hầm của ngôi nhà ông, phần chính đã được cải tạo thành phòng khách, được trang bị quầy bar dài 4.5 mét, chỗ ngồi dành cho 75 người và một hệ thống âm thanh phức tạp. Bạn gần như mong đợi Bill Murray xuất hiện và thực hiện màn hát hố ca “Saturday Night Live” của mình. Tôi không thể không mỉm cười trước hình ảnh một giám đốc ủy thác quỹ hưu trí nghiêm khắc đang tiến hành kiểm tra tại chỗ hoạt động của Sperandeo, khi xem xét ông là người quản lý tiềm năng cho quỹ của họ. Tôi thấy Sperandeo rất thoải mái và thân thiện – kiểu người được yêu mến ngay lập tức.

Bài học từ Trader Vic: Quan trọng là điều chỉnh quy mô vị thế phù hợp với từng điều kiện thị trường để đảm bảo khả năng thắng cược thuộc về bạn.

(Pre Order Tháng 8/2024) : New Market Wizards (Những Phù Thủy Mới Trên Thị Trường Tài Chính) của Jack D. Schwager (2008)

Trong cuốn sách New Market Wizard (Phù Thủy Tài Chính) của Jack D.Chwager, một vài bài học được trích dẫn như sau:

Dù bằng cách nào đi nữa, cuối cùng tất cả đều phụ thuộc vào khả năng thắng cược. Trừ khi bạn có thể tìm ra cách để khả năng thắng cược nghiêng về phía mình, nếu không thì hoạt động giao dịch, giống như bất kỳ trò chơi 50/50 nào khác với chi phí chơi (hoa hồng và trượt giá đặt lệnh trong trường hợp này), cuối cùng sẽ là một tạo ra thua lỗ. Sperandeo đã đưa định nghĩa về khả năng thắng cược lên một mức độ giống như công cụ bảo hiểm. Cũng như các công ty bảo hiểm đảm bảo rằng khả năng thắng cược nghiêng về phía họ bằng cách phân loại người được bảo hiểm theo các mức rủi ro, Sperandeo phân loại thị trường chứng khoán theo từng mức rủi ro. Khi nói đến thị trường chứng khoán, ông ấy có thể phân biệt giữa một người 20 tuổi và một người 80 tuổi.

Một yếu tố khác có liên quan đến thành công của Sperandeo là việc ông thay đổi đáng kể quy mô vị thế giao dịch của mình. Khi ông thực hiện một vị thế trong một thị trường mà ông nhận thức là đang trong giai đoạn bắt đầu của một xu hướng mới, và các chỉ báo khác nhau xác nhận giao dịch này là đúng, ông sẽ có khuynh hướng giao dịch lớn hơn nhiều so với các tình huống thiếu những điều kiện này. Bằng cách này, Sperandeo đặt cược lớn nhất khi ông ước tính rằng tỷ lệ cược thuận lợi nhất. (Ngẫu nhiên, chiến lược này về cơ bản là chìa khóa thành công trong các trò chơi như blackjack; hãy xem cuộc phỏng vấn với Hull.)

Tuy nhiên, Sperandeo nhấn mạnh rằng khi giao dịch lớn, điều quan trọng là thị trường phải ngay lập tức nghiêng về phía bạn; nếu không, vị thế đó nên được thu hẹp nhanh chóng. Biện pháp này là cần thiết để đảm bảo sự tồn tại về tài chính khi bạn sai lầm trong một tình huống mà bạn nghĩ là rất thuận lợi.

Mặc dù quan điểm của ông ấy không phổ biến, Sperandeo cho rằng tầm quan trọng của trí thông minh đối với thành công trong giao dịch không cao. Dựa trên kinh nghiệm huấn luyện 38 nhà giao dịch, Sperandeo kết luận rằng trí thông minh hầu như không liên quan đến khả năng dự đoán thành công. Một đặc điểm quan trọng hơn nhiều để chiến thắng như một nhà giao dịch, ông nói, là khả năng thừa nhận sai lầm. Ông cho rằng những người gắn liền lòng tự trọng của họ với việc đúng trong thị trường, sẽ rất khó để chấp nhận thua lỗ khi hành động của thị trường cho thấy họ sai lầm.

Một quan niệm sai lầm phổ biến mà Sperandeo tin rằng, thực sự là một sai lầm nghiêm trọng là lời khuyên phổ biến về việc sử dụng chiến lược mua và nắm giữ trong thị trường chứng khoán. Sperandeo đưa ra một số ví dụ về những giai đoạn kéo dài mà chiến lược đó sẽ mang lại thảm họa.

5 bài học của Trader Vic dành cho các nhà giao dịch chứng khoán, theo cuộc phỏng vấn vào năm 2013 với tạp chí Tradermagazine

1. Bỏ qua yếu tố kinh tế vĩ mô:

• Dù GDP chỉ tăng trưởng 1% mỗi năm, thất nghiệp cao hay thấp thì cũng không quá quan trọng.
• Hãy tìm kiếm các công ty có lợi nhuận cao, vị thế vững chắc và hoạt động trong thị trường có tiềm năng tăng trưởng.

2. Tránh sử dụng đòn bẩy:

• Đòn bẩy có thể hại bạn. Hãy xem Long-Term Capital Management (1999) và Lehman Brothers (2008) làm ví dụ.
• Không nên sử dụng đòn bẩy quá mức $2 tiền ký quỹ cho mỗi $1 tiền mặt hoặc cổ phiếu thực tế.
• Kể cả những cá nhân thông minh bậc nhất như nhà sáng lập LTCM (bao gồm cả hai nhà kinh tế đoạt giải Nobel) cũng có thể thua lỗ lớn nếu sử dụng đòn bẩy quá cao.

3. Đảm bảo tỷ lệ tiềm năng lợi nhuận gấp 3 lần rủi thua lỗ:

• Đây là nguyên tắc cốt lõi trong phương pháp giao dịch của Sperandeo.
• Ví dụ, nếu giá vàng cao nhất là $1,910, thấp nhất là $1,550 và giá hiện tại là $1,620, thì tiềm năng lợi nhuận là $290 và tiềm năng thua lỗ là $70. Tỷ lệ lợi nhuận/thua lỗ là 4:1, do đó rủi ro chấp nhận được.
• Ngược lại, nếu giá Apple đang gần mức thấp nhất 52 tuần ở $435, với khả năng giảm thêm $75 ngang bằng khả năng tăng thêm $75, nhưng khó có khả năng tăng $225, thì rủi ro không đáng để giao dịch.

4. Đừng giao dịch ngắn hạn:

• Giao dịch ngắn hạn “rất khó khăn do sự tham gia của các nhà giao dịch tần suất cao (HFT),” theo Sperandeo.
• Bạn khó có thể biết trước được các robot giao dịch sẽ làm gì, chúng có thể nhanh chóng khớp lệnh hoặc đánh bại bạn.
• Ngay cả một “Siêu trader” cũng khó có thể chiến thắng trong giao dịch trong ngày nếu không có một hệ thống chuyên biệt với băng thông lớn.

5. Đừng đầu tư dài hạn:

• Theo quan điểm của Sperandeo, đất nước đang tiến tới chủ nghĩa xã hội. Điều này khiến việc đầu tư dài hạn trở nên khó khăn, do sự hình thành doanh nghiệp mới (và lợi nhuận) sẽ bị giảm. Ngay cả các công ty lành mạnh cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Mẫu hình giao dịch 2B nổi tiếng của Trader Vic

Quy tắc 2B Top của Trader Vic

Đây là quy tắc để xác định tín hiệu bán tiềm năng trong một thị trường đang tăng giá:

1. Thị trường đang trong xu hướng tăng và tạo đỉnh mới (đỉnh 20 thanh): Giá thị trường đã liên tục tăng và thiết lập mức giá cao nhất trong 20 thanh giá gần nhất.

2. Thị trường cố gắng điều chỉnh (pullback) trong 5-8 thanh tiếp theo: Sau khi đạt đỉnh mới, giá có xu hướng giảm nhẹ trong 5-8 thanh giá tiếp theo, đây được xem là một đợt điều chỉnh tạm thời.

3. Giá cố gắng vượt lên trên đỉnh mới và đóng cửa trên đỉnh mới: Sau đợt điều chỉnh, giá bắt đầu tăng trở lại và có lúc vượt qua mức đỉnh trước đó, nhưng cuối cùng đóng cửa thấp hơn một chút so với đỉnh mới. Thanh giá này được gọi là “Thanh đột phá” (Breakout bar).

4. Không có sự tiếp nối để đóng cửa trên mức cao của Thanh đột phá: Trong các thanh giá tiếp theo, giá không thể tiếp tục tăng và đóng cửa trên mức cao nhất của Thanh đột phá.

5. Giá đóng cửa dưới mức thấp của Thanh đột phá: Thay vào đó, giá đóng cửa thấp hơn cả mức thấp nhất của Thanh đột phá.

6. Hoàn thành mô hình 2B Top: Các điều kiện trên đã hình thành mô hình 2B Top, báo hiệu khả năng đảo chiều xu hướng và chuyển sang giảm giá.

7. Chiến lược giao dịch:

   • Đặt lệnh bán (short trade) để đón đầu xu hướng giảm.
   • Đặt lệnh dừng lỗ (stop loss) phía trên đỉnh gần nhất trước khi hình thành mô hình 2B Top.
   • Đặt mục tiêu lợi nhuận (target) tại mức đáy gần nhất trước khi hình thành đỉnh mới.

Quy tắc 2B Bottom của Trader Vic

Đây là quy tắc để xác định tín hiệu mua tiềm năng trong một thị trường đang giảm giá:

1. Giá cố gắng tạo đáy mới (đáy 20 thanh): Giá thị trường đã liên tục giảm và thiết lập mức giá thấp nhất trong 20 thanh giá gần nhất.

2. Thị trường cố gắng điều chỉnh (pullback) trong 5-8 thanh tiếp theo: Sau khi đạt đáy mới, giá có xu hướng tăng nhẹ trong 5-8 thanh giá tiếp theo, đây được xem là một đợt điều chỉnh tạm thời.

3. Giá cố gắng phá vỡ đáy mới và đóng cửa dưới đáy mới: Sau đợt điều chỉnh, giá bắt đầu giảm trở lại và có lúc phá vỡ mức đáy trước đó, nhưng cuối cùng đóng cửa cao hơn một chút so với đáy mới. Thanh giá này được gọi là “Thanh phá vỡ” (Breakdown bar).

4. Không có sự tiếp nối để đóng cửa dưới mức thấp của Thanh phá vỡ: Trong các thanh giá tiếp theo, giá không thể tiếp tục giảm và đóng cửa dưới mức thấp nhất của Thanh phá vỡ.

5. Giá đóng cửa trên mức cao của Thanh phá vỡ: Thay vào đó, giá đóng cửa cao hơn cả mức cao nhất của Thanh phá vỡ.

6. Hoàn thành mô hình 2B Bottom: Các điều kiện trên đã hình thành mô hình 2B Bottom, báo hiệu khả năng đảo chiều xu hướng và chuyển sang tăng giá.

7. Chiến lược giao dịch:

   • Đặt lệnh mua (long trade) để đón đầu xu hướng tăng.
   • Đặt lệnh dừng lỗ (stop loss) phía dưới đáy gần nhất trước khi hình thành mô hình 2B Bottom.
   • Đặt mục tiêu lợi nhuận (target) tại mức đỉnh gần nhất trước khi hình thành đáy mới.